Luật lệ Phật Giáo Hòa Hảo bao gồm những điều răn cấm, những lời khuyên tín đồ và những nguyên tắc vào Đạo, ra Đạo cùng những biện pháp chế tài đối với tín đồ.
Các điều răn cấm và những lời khuyên :
Luật lệ của Phật Giáo Hòa Hảo không có tính cách cưởng hành và gồm những lời khuyên cử uống rượu, thuốc phiện, cờ bạc … chẳng nên lười biếng, gây gỗ lẫn nhau, ăn xài chưng diện thái quá, lợi dụng tiến tài mà quên nhân nghĩa… Từ những việc kêu Trời, Phật, Thần, Thánh hay ăn thịt trâu, bò, chó… cho đến các việc nhảm nhí như đốt giấy tiền vàng bạc, giấy quần áo … tín đồ “Đạo Phật không thờ cốt Phật” chẳng được làm.
Tín đồ cũng được khuyên nhủ nên suy xét cho minh lý mọi việc rồi sẽ phán đoán, phải thương yêu mọi người như con một cha, dìu dắt nhau vào con đường đạo đức.
Ngoài ra, tín đồ của Đức Huỳnh Phú Sổ còn có bổn phận phải cung kính và nghe theo các nhà sư chánh lý hoặc khuyên nhủ các nhà sư dối thế trở về đường chánh. Việc đi chùa lễ Phật cũng được đặt thành vấn đề đối với tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo dù họ là cư sĩ tại gia nhưng không nên mua sắm hình tượng.
Phật Giáo Hòa Hảo không quan niệm “để tóc” là tu mà đó chỉ là phong tục chớ không phải tôn giáo. Nhưng thực tế một phần tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo vẫn còn “để tóc” vì họ cũng cho đó là phong tục và nhất là noi gương vị Giáo Chủ của họ. Tín đồ “Học Phật Tu Nhân” cũng được cải tiến mọi mặt để theo kịp sự tiến hóa.
Về việc học, nhất là học chữ quốc ngữ là một điều cần thiết để nhận chân về Phật đạo hầu tránh mê lầm.
Phật Giáo Hòa Hảo chủ trương bình đẳng và không kỳ thị tôn giáo, thương yêu giúp đỡ nhân sinh. Vần đề sức khoẻ cũng được lưu tâm vì đó là điều kiện cần thiết để làm việc đạo đức đắc lực.
Về ăn ở, phải điều độ, sạch sẽ và làm ăn phải lấy chánh nghiệp của Bát Chánh Đạo làm căn bản.
Sau rốt, một lời khuyên khác cũng được Đức Huỳnh Phú Sổ nhắn nhủ với tín đồ : Tất cả thiện nam tín nữ trong tôn giáo nhà Phật lúc rảnh việc nên thường coi kệ giảng mà giữ gìn phong hóa nước nhà, giữ những tục lệ chân chánh, bỏ tất cả dị đoan mê tín thái quá mà làm cho đạo đức suy đồi.
“Đạo
pháp thường hay dung với hòa
Xét người cho tột xét thân
ta
Nếu người rõ phận vui lòng thứ
Ta thứ được người, người thứ ta”.
Cách vào Đạo – Ra khỏi Đạo :
Cách vào Đạo : Muốn trở thành tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo không phải quy y với một vị sư nào cả hay qua một thủ tục phiền phức mà tùy địa phương sẽ có qui tắc khác nhau:
Nơi Thánh Địa, có Ban Tri Sự Giáo Hội, muốn vào đạo, người xin phải có hai bổn đạo cũ tiến cử và bảo lãnh đến Ban Trị Sự trong làng cho người làm đầu (Hội Trường tại địa phương) biết. Ông Hội Trưởng phải đọc hết thể lệ về sự tu hành cho đương sự nghe. Sau đó, nếu đương sự bằng lòng phải thông báo cho Ông Bà, Cha Mẹ biết (nếu còn sống) hoặc nguyện trước bàn thờ tổ tiên (nếu quá cố) rằng : “Ngày … tháng … con chịu quy y theo Đạo”. Tiếp theo, Ông Hội trưởng cho quyển sách : “Cách tu hiền và sự ăn ở của một tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo”. Từ đó, người xin quy y đã thở thành một tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo và tư cách ấy sẽ hợp thức hóa bằng một thẻ tín đồ.
Nơi xa Thánh Địa, không có Ban Trị Sự Giáo Hội, hoặc ở nơi mà giáo lý Phật Giáo Hòa Hảo chưa được truyền bá, muốn trở thành tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo thì sẽ nhờ những nhân viên truyền bá giáo lý, hoặc những người quen biết đã trao kệ giảng cho đương sự đọc để giới thiệu và bảo lãnh cho.
Ngoài ra, với chủ trương giản dị, và thực thi tinh thần vô vi, nên mọi người dân trong xã hội bất kỳ ở giai cấp nào, nếu sau khi đọc kệ giảng, nghiên cứu triết lý Phật Giáo Hòa Hảo mà thấy có sự cảm thông và ước mong trở thành tín đồ thì cũng có thể toại nguyện miễn rằng họ giữ gìn được giới luật để sau đó lần lượt liên lạc với giáo hội.
Trên lý thuyết, theo Hiến Chương, muốn vào Đạo phải hội đủ các điều kiện sau :
- Phải có 18 tuổi tính đến ngày gia nhập.
- Phải đóng nguyệt liểm và đặt
mình dưới sự chi phồi của Hiến Chương.
Cách ra khỏi Đạo :
Khi vào Đạo không bắt buộc phải thế thốt chi cả (chỉ do nơi sự phát nguyện của mình), nên đến lúc nào đó mà đương sự không muốn giữ Đạo chỉ cần báo tin cho người tiến cử của đương sự biết để xóa tên. Từ đó đương sự sẽ không còn là tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo nữa.
Biện pháp chế tài :
Mọi người trong Đạo phải trọng giới luật, và không một người nào tự ý mình là tín đồ mà không giữ luật Đạo. Một tín đồ làm trái luật Đạo dù không xin xóa tên hay chưa bị xóa tên, họ sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm về mọi hành động của đương sự, và bị xem như người ngoại Đạo.
Phật Giáo Hòa Hảo quan niệm : Đức Phật chỉ dìu dắt và ủng hộ những ai chân thật, hiền lành, hành sử đúng giáo lý của Ngài, chớ không bao giờ ủng hộ những kẻ gian tà xảo quyệt, làm những việc hung ác, ngông cuồng, trái lời Ngài dạy.
Ngoài ra, tín đồ bằng cách nầy hay cách khác đóng nguyệt phí tùy theo sự ấn định của giáo hội, phải tham gia vào các công tác mà Đạo và giáo hội đòi hỏi.
Tuy nhiên trên thực tế, trong tình trạng phân hóa hiện tại, biện pháp chế tài trên không được áp dụng tuyệt đối.