Kiển Tiên. Phần III

31 Tháng Bảy 201012:00 SA(Xem: 3751)
Kiển Tiên. Phần III
ĐOẠN III

Xem khắp hết non sông lợi hại
Nực cười thay đứa dại chê khôn
Phật Thánh nhu đồng đẳng nhứt môn
Tôi không phải chê khôn cười dại
E hậu nhựt nhiều người tồn bại
Chẳng phải người ở ngoại càn khôn
Việc làm lành chớ khá bôn chôn
Thời hậu nhựt đắt tri khôn cấn
Hửu sắc lịnh Ngọc – hoàng phát ấn
Thừa truyền giáo đạo tấn chư bang
Ráng dồi lòng hai chữ Bảo-An
Tâm xuất tự phò bang giáo thế
Tài xuất sắc vẹn toàn mưu kế
Pháp xuất thân độ thế cứu dân
Phật Trời hờn phi nghỉa phi ân
Phật Trời ghét phi nhân nghịch bạo
Thường bả nhứt tâm hành chánh đạo
Sách dạy người nghịch bạo dọc ngang
Viện đối ngử tâm cách thiên san
Cám thương nổi nhơn gian đa dạ
Mảng siểng chí thâm nhơn khổ hạ
Mảng thâm chí siễng họa phi tiêu
Lập ngụy tiền tại xứ Bạcliêu
Sát Nam-địa Tài tiêu mới dáng
Khiến nhiều việc bất minh ngao ngán
Thế tịnh bình kết oán đa đoan
Nên muôn dân kẻ dọc người ngang
Cũng vì bởi Tàu mang khuấy rối
Y cẩm dạ hành đường phản bối
Khác đồ y phục khuấy rối dân
Thượng bất chánh hạ tắc loạn phân
Khiến nhiều nội muôn dân xao xác
Người Nam-việt ở ăn coi khác
Bối ngả ba Rạch Giá thiếu gì
Ai trị dân xao xác biên thùy
Đường đạo tặc bất tùy quan chánh
Sao chẳng dạy việc lành bá tánh
Dân tùng quan quan chánh tùng dân
Xem việc đời thấy đó khó phân
Việc nhà nước phải cân tội phước
Nhơn vi chánh vi quân tử trước
Nhơn vi tà tội trước sa mê
Có nói ra như việc cầu kê
Bằng không nói u mê dạ tớ
Nhìn trào quốc có ngày thớ thớ
Đoái sông mê dạ tớ hồ nghi
Tự nhiên thiên địa bất tương khuy
Xem trần thế bất nghi thiên địa
Kiển Đồng nai muốn ngoài thị rịa
Đất Biên-hòa thiên địa Tây-An
Quân thần cang vi phụ tử cang
Phu thê thuận an bang đạo vị
Tam cang thuận nước nhà an trị
Tam cang nghịch đạo vị bất minh
Để lời rằng tiền sách hậu kinh
Thánh nhơn ký minh tâm huấn dụ
Chử trị gia bất dùng nịnh phu
Đời khổ đời giáo dụ vô thần
Câu trị quốc bất dụng nịnh thần
Vong kinh sử tranh phần quân tử
Hòn Ngả-bác có dồn trí cử
Hai bên vàm tích trử binh lương
Ba mũi đồn ngăn cửa thiền vương
Hậu tích túc binh lương thiền nội
Hậu tài pháp gia tăng thập bội
Hữu công tắc thưởng hửu tội tắc trừng
Vui non sông mé biển chưn rừng
Mưa nhơn gội ngọc thuần chí cả
Xét nhửng thuở sông mê trả quả
Phải nhớ đường giày giả tuyết sương
Phải biết ơn phụ mẩu quốc vương
Phải nhớ chử tào khương phu phụ
Lập giáo đạo ấn hành công vụ
Lập quốc gia phu phụ đoàn viên
Phụ tử đồng thượng tịch bình yên
Hiệp nam nử cảnh Tiên lai chiếm
Kẻ đàng điếm nay thời thấy hiếm
Người làm lành nay kiếm khó âu
Một mai dầu có nghiệp tay thâu
Đầu nịnh tặc sông sâu trôi vịnh
Các mối việc làm gây lục-tỉnh
Cũng như cây đủng đỉnh trái buồng
Nghe mối nào thôi củng luồn xuồng
Nghịch kỳ lý trước buồng trên ngọn
Tu am tự phải tu sửa dọn
Tu tại gia tu trọn không tu
Thượng bất chánh hạ loạn tắc ngu
Khuyên thượng trí cuồng phu miển chấp
Lời nói dại không ngăn không nấp
Dưới nằm chiếu trên mới đắp mùng
Tôi nói ngay nhiều việc tầm khùng
Khuyên thượng trí anh hùng chế độ
Giàu phú túc xưng vi bá hộ
Nghèo cù bơ giả ngộ mà cười
Đất Nam-vang sau thấy ít người
Hạt Châu-đốc ít cười nhiều khóc
Tần ở đất Tháp-mười vìa gốc
Cuộc Trời xuôi sự tốc nan phân
Miển là cho đồ sộ muôn dân
Nơi nơi Nghị nhơn ân quân chánh
Chữ hiển vang gội nhuần bá tánh
Lập hậu bang hữu Thánh hửu Thần
Đất Nam-kỳ hậu Hớn tiền Tần
Trời khiến lại tiền Tần hậu Hớn
Vái Trời Phật định phần nhỏ lớn
Cho muôn dân hậu Hớn trung phần
Tâm bất trung Phật chẳng định phần
Cao – miên thiệt nhiều lần cay đắng
Ai làm sao trốn trời khỏi nắng
Người làm sao khỏi đắng khỏi cay
Nhạn lạc bầy vượn nọ lìa cây
Không xét vạy xét ngay khó ở
Đêm nằm thắm dạ người mắc cở
Ngày nói năng cho đở khi khôn
Noi tân trào cà khất một môn
Nay gẩm lại ai khôn ai dại
Ăn cơm mắm thấm lòng ngày ngạy
Nghĩ khi khôn khi dại dại hơn
Khó nghỉ đời người giả người chơn
Khó biết đặng người chơn người giả
Ăn lớn miếng lở bề nuốt nhả
Nó cà vay hai ngả vào ra
Làm sao cho khỏi chốn Diêm-la
Đường tội phước chia ba mối đạo
Tưởng ái quốc cơ đồ sáng tạo
Nào hay đâu cường bạo hân hoan
Lại xưng rằng hùng cứ nhứt phang
Dốc chiếm đoạt Tây-an đại đế
Bạo phát bạo tàn vô mưu kế
Thâm thâm chi diệu thế khá hơn
Mặc thế tình kẻ bạc người ơn
Loài phi nghĩa sao hơn đạo vị
Cao nhơn tất hửu cao nhơn trị
Đệ tử tầm sư dị thế đoan
Có chử sư tầm đệ tử nan
Sao rằng gọi dị đoan phong khởi
Tội dương gian nay đà tội gởi
Mình trách mình chớ bởi trách ai
Mé biển ngoài đáy đóng lai rai
Rọ hàng khơi chiều mai ngó thấy
Qua ngày sau của rơi chẳng lấy
Hậu thiều đô ngó thấy nhiều nhà
Thấy mù u rung rợt góc trà
Đồng Cần lố cửa nhà sung túc
Đường xe ngựa vầy vui mấy lúc
Dưới sông thời sung túc tàu ghe
Nói phong thần ít kẻ âu nghe
Khuyên người khá chẻ tre nghe lóng
Ngày sau thời không chiêng không trống
Lập bình an tuyên thống mất ngôi
Người nặng chưn nặng dạ thương ôi
Làm nặng mặt gẩm thôi khó dạy
Nói lua láo nhiều người bụng vạy
Miệng chưởi thề nói bậy khó nghe
Ngày sau đông vắng tiếng lặng the
Nay thời ít tiếng nghe điếc mủi
Mối đạo nầy một may một rủi
Tưởng Phật Trời nghỉ tủi cuộc đời
Một ngày coi khác thế khác thời
Khác ăn nói khác thời y phục
Nhứt bá thiên biến vi tứ lục
Thập bát đương qui phục nhứt đoan
Nhiều người sanh dạ cẩu lòng lang
Nên trời khiến bất an chư quốc
Cuộc ở đời nhiều người nói xất
Trải qua đời cà khuất khua môi
Vọng bàn linh không có một tôi
Mười hai tháng gẩm thôi không ngó
Kẻ thịt trâu người ăn thịt chó
Rượu ba mang nói ó vang đầu
Chớ thấy ai tưởng Phật vọng cầu
Mong làm dử đập đầu nằm vạ
Uống ba chén gây nên việc lạ
Ít người nào đặng dạ chánh minh
Uống rượu thời nói sách nói kinh
Uống rượu vào làm thinh mà ngủ
Biết làm sao nói đời cho đủ
Người lo bề ăn ngủ khó phân
Hậu vi quan tiền cụ vi dân
Thiên tính vỉ nghỉa nhân như thử
Tửu trung bất ngử chơn quân tử
Sách bằng ghi Hứa - Sử chơn tu
Tài thượng phân minh đại trượng phu
Người chí cả thôn phu thời cực
Đặc nhứt nhựt tri quá nhứt nhựt
Người lại bì sướng cực một đời
Đắc nhứt thời tri quá nhứt thời
Biết làm vậy ở đời phải sợ
Gặp hội khó giúp nhau tư trợ
Gặp hội giàu hưng bợ a dua
Đừng đem lòng chê ngọt khen chua
Chớ đem dạ tranh đua việc thế
Xao xuyến mấy năm người vong phế
Ít ai lo sự thế khó khăn
Có chữ rằng tùng thiện như đăng
Câu tùng ác như băng khổ giả
Thiên địa tuần huờn thâm chí cả
Châu nhi phục thủy khả huờn hương
Chớ noi theo Bí-Trọng nhà Thương
Đừng học thói Vu-Hồn nương quỉ
Trụ lọng tình sa mê Đắc-Kỷ
Ái quần yêu sát Tỷ oan hồn
Nước trong xanh lóng để một bồn
Đồ cặn cáo bất tồn sút sạch
Vàm Hòn đất an cư gia trạch
Hậu hưng ban chật rạch Cái-dầu
Sông ở đâu có lộ có cầu
Người tu phải đập đầu cầu Phật
Đời nầy nghĩ đa mang nhiều tật
Nghĩ mà coi nhơn vật đồng ban
Thân của ai nấy giữ vẹn toàn
Xét sự thế xiêu càng quấy phải
Phải giả dại qua miền quan ải
Chức ông thầy không phải một ai
Tôi nói chiều chờ thuở tới mai
Đường tội nghiệp vìa ai nấy chịu
Thọ ông Thầy phải lo phải liệu
Mặc thời bán để chịu thời đừng
Thú nhiều con Ông cũng không chừng
Lạt để mặn tiêu gừng để ngọt
Tồn Hà-Tiên sau còn Cần-vọt
Ăn nhiều đường quá ngọt khó ăn
Thấy sự đời nhiều kẻ lăng xăng
Một trách kiểm xúm ăn cho hết
Đắng cũng ruột ruột đau thời chết
Ngọt người dưng ngọt hết mà còn
Ở đất động không phải Saigon
Mà buộc điếm đem lòn lấy của
Có người đi chó bèn mới sủa
Có chỉ đường biết của để đâu
Bắt nhện hùm thả lưới bủa câu
Giăng trước mặt thấy đâu chỉ mãnh
Lòng những mảng không lo việc rảnh
Đặt một vè Cao-lãnh coi chơi
Kể từ tôi du hí thảnh thơi
Xem Cao-lãnh nhiều nơi cười nói
Miển tôi đói xin người khỏi đói
Mấy ai từng cơm gói cười đời
Nói nước Nam vô Phật vô Trời
Thương hương chức nhiều lời nặng nhẹ
Thương muôn dân thị thiền miệng lẹ
Khi Phật Trời chưởi mẹ chưởi cha
Nói tôi thời mắc ngải mắc ma
Mặc thể sự cơm ta ta độ
Dầu cô bác hiển vinh phú hộ
Cô bác ăn không độ bửa nào
Nói làm chi lớn tiếng ồ ào
E hậu nhựt té nhào xuống trịnh
Đường lao khổ tôi mang thậm bịnh
Xin anh em tâm định làm ăn
Lâm cơ bàn phải chịu khó khăn
Quả báo quả thủ căn lo hậu
Đừng ngó thấy cơ mưu dỉ lậu
Mà lộng ngôn nhiếc cậu mỏi lòng
Xài xí chi một cuộc đất đồng
Ngao ngán bấy tấm lòng không ép
Hồi sung gánh muốn làm nhưng kép
Nát gánh rồi miệng chép chê bầu
Cơm xào chiên ít kẻ ưu sầu
Chảo nước lạnh lắc đầu ngơ mặt
Gẩm sự thế ở ăn quá ngặt
Sợ trước mặt trỏ cặt sau lưng
Thấy nổi đời tôi dững dừng dưng
Mắt ngó Trời dậm chưn không thấu
Đây đói rách thời đây chịu xấu
Đó no lòng lua láo nhiếc ai
Nghĩ cho ai cũng có lổ tai
Xét cạn lẽ cơm ai nấy độ
Nẻo trống lỏng cũng như bờ lộ
Ai ép người chê độ bất minh
Thấy cuộc đời cũng muốn làm thinh
Tức ấm ách trung tinh để tiếng
Đau đớn nổi vận còn nguy biến
Thẹn thùa thay mang tiếng danh ô
Lo cựu thù chẳng soạn cơm khô
Trổ mối đạo Gia – tô thời nói
Chổthú dữ lăng xăng khó nói
Rừng già chen chúc đói không hay
Mặc thế tình ai cũng hai tay
Cũng chẳng phải ai may miệng lại
Hai lổ tai nghe đều khôn dại
Người làm dại mắc lạy người khôn
Thời bất bình nên phải lòn trôn
Khó biết nổi người khôn lạy dại
Thờ bá tánh đủ người hai lại
Mặc ý ai nghe dạy thời nghe
Ăn vật chi chua chát đắng the
Miệng niệm Phật ăn nghe cũng ngọt
Lướt Phật Trời tuy thưa chẳng lọt
Người không lòng cúng ngọt mà thúi
Nói dưới biển xét cao trên núi
Người có lòng ăn thúi mà thơm
Mặc thế tình cay đắng quảy đơm
Người không lòng cúng thơm mà thúi
Lòng Trời Phật như non như núi
Phật dụng lòng bất thúi bất thơm
Của hạ trần lòng tưởng quảy đơm
Phật bất thực cá cơm trần thế
Lòng dặn lòng tuế tăng thiên tuế
Nhơn dụng nhơn lập kế vi bang
Nói nghe không tiếng đó bất an
Thấy nhiều nổi nhơn gian khổ ngử
Phật ngài ra nhiều đường Phật thử
Nhơn đa ngôn đa ngử đa vong
Lòng có lòng xét lại lòng không
Mê nói chuyện mênh mông quên hết
Ngày xuân nhựt kêu rằng ngày tết
Dựng cây nêu biết hết phép chi
Việc đó thời ngày trước ai ghi
Tôi xét lại một khi không biết
Lễ nguơn đán lập xuân chí tiếc
Đời chuyển luân khó biết bao nhiêu
Khá làm lành noi thuở Thuấn Nghiêu
Sau lập lại Bạc-Liêu hết muối
Sau có nổi năm mười hòn núi
Đem lộn về muối núi Hà – Tiên
Phép Phật Trời nhiều kẻ chẳng kiên
Thấy nhiều nỗi sầu riêng nhựt nguyệt
Đời thay đổi sớm còn tối biệt
Cám thương vì nhựt nguyệt phân ly
Đường tử sanh trần thế bất tri
Chỉ cỏi thọ người khi rằng quấy
Chúc Thánh thọ vô cương không thấy
Từ nguơn niên chầy bấy lại đây
Thương Phật Trời nhiều việc thiệt hay
Việc phép tắc người ngay ngó thấy
Tàu sao biết dùng rơm làm giấy
Đất Nam-kỳ cày cấy chai lưng
Đọa mấy đời mấy kiếp cũng ưng
Khi phép giáo tấn hưng Hương Bửu
Tích thiện gia bảo an linh cữu
Vi nhơn nan tri sửu hiển vinh
Vọng đường trào hai chữ khương ninh
Nguyện Hớn thất trung tinh kế hậu

 Ө

ĐOẠN IV

Liếc xem đời nhiều đường gay gắt
Ngoài đông tây nam bắc chẳng yên
Thậm trách thay trào quốc Kim-phiên
Người cai trị chẳng yên lê thứ
Ví chẳng khác Văn gian chiếm cứ
Cám thương vì lê thứ đảo quyền
Chiếm xưng hùng giựt bạc giựt tiền
Nơi chiến địa sa miền âm phủ
Phải gắng lòng trồng thêm đu đủ
Để luôn tuồng ăn ngủ thời hư
Người trung quan tưởng đạo ưu tư
Chí tâm niệm phước dư ơn mọn
Giữ sao đặng vuông tròn gốc ngọn
Phật Trời cho phước mọn trái bông
Nực cười thay kẻ có người không
Không mà có có không ai biết
Biết mà không không thời lại biết
Giữ đặng lòng trực tiếc không hai
Biết làm sao buộc cổ dây gai
Gẩm sự thế chiều mai không đủ
Mang lý hữu thời chung tu hữu
Biết là sao cho đủ đuôi đầu
Mạng lý vô thời mạt cượng cầu
Xét sự thế đa sầu thiểu lạc
Thậm khổ bấy thương ôi hai hạt
Chê việc lành bất đạt chí linh
Tội tu thành đa sử đa kinh
Chức Ông Thầy bất minh khó độ
Tụng kinh nhiều cũng như giả ngộ
Phật thinh không cứu độ cái tâm
Nói tỏ ra như thể nói xâm
Đải hậu nhựt siểng thâm thời biết
Phật cứu thế độ dân nào tiếc
Dân không độ Phật biết làm sao
Nói thấp rồi phải nói việc cao
Đời nầy thể chiêm bao còn ngủ
Có chử rằng nhứt gia vi chủ
Học đạo lành quên ngủ quên ăn
Phải lo bề niệm Phật qui căn
Đừng quen thói noi tăng theo sải
Việc tu hành nào ai dám cải
Tu làm sao cho phải thời tu
Thánh ngài để chử trí chử ngu
Cho nên có hạ ngu chí Thánh
Vọng tiền hậu lập vi bá tánh
Tu rẻ rề ăn bánh khỏi nhai
Trước mắt người ai có dấu ai
Tu nhẩn chí chông gai trí thiết
Tỵ hung bạo như quí xà yết
Ái ố lòng vị thiết thương vui
Muốn lo bề chỉ rối gở xuôi
Người bao nở chỉ xuôi vò rối
Đường hung dử lo mưu thầm tối
Nẻo làm lành tâm thối bất mê
Hạ bạch thố thượng dỉ kim kê
Triệu bất tường sông mê toan lự
Vô biện chánh dỉ vi mưu sự
Việc vị minh tâm lự dục mưu

Nhựt gia hữu sự bá gia ưu
Mới rằng thông thả trượng phu bá tòng
Một trăm người hiệp lại một lòng
Muối dưa hẩm hút dự phòng kiết hung
Chưa thuận lòng thuận dạ bất trung
Điểm khuyên khuyên điểm kiết hung tại người
Giàu tiếc của Trời Phật tiếc người
Tiếc của của hết tiếc người người vong
Việc học hành thời phải thất công
Chữ đây nghĩa đó lý không biết rày
Lòng thương ôi mắc chử ông Thầy
Thầy trăm Thầy chục tôi thầy một ông
Ăn gạo chợ phải uống nước sông
Lái buôn nhiều bến nói mông nhiều lời
Nay mé biển mai ở chơn trời
Còn hành thời đậu lổ thời phải lui
Tay đề thơ dán tại cây cuôi
Chừng nào nước lớn gió xuôi tôi vìa
Cuộc Trời xuôi khiến lẻ phân lìa
Ra đi thời dể trở vìa chỉnh khôn
Phá bác quái phá tận ngủ môn
Trận đồ lập lại mùi khôn cấn dần
Chớ tham phú đừng có phụ bần
Làm lành niệm Phật hửu phần Tây-phương
Thuở Đại-Miêng trường phát vô cương
Đại-Thanh vóc bính mạc Thương cạo đầu
Đa kinh sử lòng Phật bất cầu
Đem lòng cải chánh phản hầu loạn ban
Ít kẻ thuận nhiều kẻ dọc ngang
Đồ xà hổ tích loạn ban cho đời
Không ai thuận lòng Phật lòng trời
Thuận theo ma quỉ ở đời một phe
Nói quấy phải anh em lóng nghe
Cải tà qui chánh một phe an đời
Mở miệng nói có Phật có Trời
Du-Thần du Thánh chứng lời vạy ngay
Đừng có trách thời tại người Tây
Người Nam nhiều việc không ngay hại mình
Chẳng xem xét nhiều việc bất bình
Tranh điền đoạt thổ gọi mình rằng ngoan
Tửu khí tài sắc sư bất an
Hậu hôn điển thổ tan hoang cửa nhà
Kẻ bắt vịt người lại bắt gà
Mê đường dâm dục trẻ già lộng tâm
Mình hại mình kết oán mưu thâm
Cường dâm hung bạo minh tâm bất tùng
Tứ đổ tường tri bỉ anh hùng
Tôi nay như thể đứa khung nói vơ
Chưởi làm chi kể từ cố sơ
Đặt lời chưởi lộn ngẩn ngơ mệt lòng
Ông bà chung bá tánh hội đồng
Phật Trời dạy bảo giử lòng trước sau
Đừng chưởi rể cũng chớ chưởi dâu
Chưởi chồng chưởi vợ con dâu ra rày
Đừng chưởi tớ cũng chớ chưởi đày
Chưởi như nói láo tội rày ngày sau
Rủa mắc dịch có dịch chẳng lâu
Lời rủa mắc gió gió âu bịnh rày
Rủa mắc cúm cúm cũng nhiều ngày
Mắc phong phong cũng theo rày không sai
Mắc cái miệng nó kiện hại tai
Nói đâu có đó hai tai nghe dùm
Chúc việc dử dử lại a tùng
Chẳng lo chúc thiện thiện phùng khá hơn
Đồng niệm Phật Phật độ thái sơn
Bất tùng niệm Phật phi ơn cho đời
Ở làm sao mắng Phật chưởi Trời
Phật từ Trời thiện khi Trời đời ôi!
Mong phố xá tòa án thoa vôi
Phật ngồi Tây-điện thương ôi cho đời
Thiên đình soi khắp hết trong trời
Cải trăm việc cải cải lời bất minh
Đời cải thiện tùng quỉ tùng tinh
Tùng ma cải Phật cải minh qui tà
Cảm thương ôi cho kẻ Mỷ-trà
Tiên ô tự khẩu sau mà mới hay
Hàm huyết phúng nhơn Thạnh-mỷ-tây
Ghét người trung hiếu thương thay nỗi người
Cẩm tú hương như thể vàng mười
Phật xa Tây-tự thương người vô y
Phật khó thế đều những việc chi
Nhơn trần sa đọa việc suy chẳng lầm
Thương trung quân thương lén thương
 thầm
Vàng rơi khó kiếm ngọc trầm khó mua
Khuyên bá gia bớt tranh đua
Ngọc vàng dầu cất bán mua lâm thời
Trần-tử-minh đèn sách tiếng đời
Trà hôn ngọc thị đở thời quốc gia
Xưa người ta nay cũng người ta
Có đâu họa thể dối ma khuấy đời
Tượng tranh Nga có Phật có Trời
Tượng tranh Trần thị thương đời thảo ngay
Chẳng suy xưa sao chẳng xét nay
Nhứt nhơn cư hiểm vạn Tây nan tìm
Có mấy khí hát bổn xa kìm
Đờn ca mấy bực im lìm mấy tâm
Đờn kêu từ lập đạo mười lăm
Đờn ca lời Thánh minh tâm dặn dò
Đờn kêu từ đinh tưởng đưa đò
Đờn qua Tây-quốc vọng hò Nam-ban
Đờn kêu từ nghèo khổ giàu sang
Đờn ca nhiều nổi đa đoan nhơn tình
Đờn kêu từ giử cội một mình
Đờn ca trách bấy lộng tình cho ai
Đờn kêu thương lời dạy chiều mai
Đờn ca tích đức ai ai giữ lòng
Đờn kêu thương nhiều nổi đất đồng
Đờn ca cay đắng trong lòng chát chua
Đờn kêu thương ách nước không vua
Đờn ca cay đắng chát chua cho đời
Đờn kêu thương ăn nói nhiều lời
Đờn ca trách phận con trời lao đao
Đờn kêu sầu mấy cuộc cù lao
Đờn ca sự thế chiêm bao quới quyền
Trách lòng ai phế hậu vong tiền
Cơm vua ăn mặc lương tiền vốn không
Lập hậu đoan vi trước mạng tông
Vỉ ngô tá quốc vỉ công vi thần
Tiền Thủy-liểu cải hậu Cây-bần
Ngày sau mé biển định phần mọc ra
Ngoài mé biển không nhà người ta
Hàng khơi chài lưới vào ra chen người
Làm ăn đặng thong thả vui cười
Ấm no phỉ dạ thương người thảo ngay
Đi dấp gốc niệm Phật chấp tay
Mới rằng dạ thảo lòng ngay ở đời
Chưn đạp gai miệng chưởi nhiều lời
Có ai cứu độ cho đời đời ôi
Nhiều kẻ dử đem dạ bạc vôi
Chưởi thề chưởi thốt chưởi thôi tung bừng
Nhiều người khôn tánh lại tầm khùng
Điếc tai tiếng nói xưng hùng chỉnh ghê
Nói bằng thẳng lại nhiều người chê
Đụng đâu nói đó tôi quê đời nầy
Chốn quê môn chử dạ lời thầy
Lập vi ngôn giáo hội nầy coi chơi
Tức cái dạ cũng tức cái hơi
Nhiều người ăn nói khó chơi với người
Biết ăn nói cũng biết vui cười
Nói ngang nói dọc khoe người rằng khôn
Biết chòm xóm cho biết hương thôn
Lể nghi phép tắc mới khôn cho lời
Câu ngũ thường khuôn phép ở đời
Nhơn nghỉa lể trí tín lời hiếu trung
Có sách nào dạy việc làm hung
Khuyên người thượng hạ tích hung sách nào
Nghĩ tới đâu ruột thắt gan bào
Lời xưa ghi lại hổn hào tránh đi
Ruột từ đoạn nhớ tưởng lời ghi
Thuở xưa Thầy cũng lở khi tu hành
Thấy chim quyên léo luống trên nhành
Trái bông bông trái nào đành bỏ rơi
Lấp cơn sầu giã dạ thảnh thơi
Mỏi lòng lòng mỏi mệt hơi hơi sầu
Cái cục cức còn có đuôi đầu
Làm người chẳng tưởng lòng sầu tổ tiên
Miệng đừng nói đánh máu chẳng khuyên
Nói việc sạch sẻ Phật Tiên chứng rày
Phật lầm ma quỉ lại lầm thầy
Bửa cơm đói dạ cho rày cơm thiu
Đường kinh nguyệt sau Phật xử tiêu
Đời nầy ngang dọc Phật diêu lả lổ
Phải dùng nước rửa sạch cơ đồ
Thượng thanh hạ trược biển hồ sạch nhơ
Nghĩ tới đâu nhiều nổi ngẩn ngơ
Đời nầy xét lại sạch nhơ tại lòng
Ví cũng như lòng bưởi lòng bồng
Vỏ y như vỏ cái lòng khác hơi

Phải nương đời áo bả quần tơ
Nghỉ nổi phận châu rơi lả chả
Nhìn sông biển chưa chí thong thả
Chớ chê rằng quần bả áo tơi
Các nước thời nhiều việc chơi vơi
Việc lục-tỉnh không hơi mà nói
Cao-miên phải lo dùng cơm gói
Người khá lo đói trước bây giờ
Việc minh mông chưa tới bực bờ
Thương Tần-quốc vật vờ hồn phách
Nhiều đói lạnh chớ than chớ trách
Một con sâu làm đổ trách canh
Phật chẳng chê phàm tục hôi tanh
Cũng nhều kẻ khôn lanh quỉ quái
Người thiệt ít giả nhiều bất tái
Buổi chùa công làm trái cảnh tu
Chẳng phải người quê dại thôn phu
Chẳng phải kẻ công tu chí Thánh
Chịu ba bực rả rời vi cánh
Tu làm sao bất Thánh vô tình
Đặng ngồi mà chịu lạy một mình
Chẳng dạy đạo minh tình chịu lạy
Tu cho biết đường ngay nẻo vạy
Tu mà ngồi chịu lạy dể chi
Tu kiển nào phải xét phải suy
Tu không biết việc chi chịu lạy
Tu biết ăn tu không biết dạy
Cúng tầm bậy xúm lạy với nhau
Chẳng chỉ đường tội phước ở đâu
Thấy nhiều của dạ âu rằng phải
Tu thời phải tu nhơn tu ngải
Người làm phải làm phải với người
Tu dụng bạc mà chẳng dụng người
Tu dụng nói cười không dụng khóc
Tu làm sao cạo đầu bỏ tóc
Người tu thời có khóc có cười
Thập-liên huờn kế tự số mười
Cho biết nẻo theo người cổ tích
Cười là cười ham ăn vô ích
Khóc là khóc cổ tích trung thần
Nhớ thuở xưa ái quốc ân cần
Khóc là khóc Thánh Thần xa chí
Lòng thương tưởng vọng cầu hiệp ý
Tu phải phân việc trí việc ngu
Mới gọi rằng hản dạ chí tu
Dò biễn Thánh rừng nhu chẳng dể
Dụng sách ngoài dỉ mưu vi lể
Vi nhơn nan chẳng dể người ôi !
Phải lo bề nổi chúa nổi tôi
Xưa Phật Trùm ghét thôi Tần quốc 
Coi lừng lựng nhiều người nói xấc
Da hầm đen ly quốc cu cò
Cũng mê theo đồng bạc con cò
Vong cựu thổ theo phó Phiên quốc
Khiến nhiều nổi tiêu gia phế thất
Lòng sớm đầu tối đánh bất tri
Láng-cháy xưa hại kẻ phân ly
Thác vô số bất tri thiên địa
Cũng nhiều kẻ nói lia nói lịa
Rượu say sưa bất địa bất thiên
Bỏ ngải mê hại kẻ chẳng yên
Tì nhơn vật tội riêng cho thổ
Phật cho xét thấy nhiều việc khổ
Không ai lo thủy thổ quốc – vương
Chúa Tần ban như chúa nhà Thương
Thảm thiết lụy sâm sương hai ngã
Án nầy gởi thiên đình trả quả
Bắc địa Tần hai ngã mất ngôi
Chúa bạc Trời tôi cũng bạc tôi
Mê trần tục các ngôi đổi hết
Ai thời cũng khá tua giữ nết
Thấy việc đời khổ hết dễ đâu
Khổ một trăm việc khổ chưa ân
Sầu mười sầu biết đâu sầu nữa
Nhớ khúc đầu lo sầu khúc giữa
Còn khúc đuôi lo nữa hay thôi
Lo làm sao chúa đặng an ngôi
Lo làm sao cho tôi hiệp chúa
Trong ba lớp mạnh ai nấy múa
Người một căn cơm chúa lo ăn
Kẻ hưởng Trời người lại hưởng trăng
Ba giờ cúng tế tăng vạn thọ
Âm dương hiệp chánh vi tý ngọ
Vọng Tiên-sanh chúc thọ bá gia
Còn hai giờ cúng rước vào ra
Đường nhựt nguyệt ông qua bà lại
Nay nghĩ lại nhiều khôn ít dại
Sau em tường không dại không khôn
Người vừa vừa ở lại một môn
Đời nghỉ lại nhiều khôn nhiều chết
Nay lại có tiếng thì ăn chết
Tội không biết ăn chết làm sao ?
Nghĩ đời nầy nhiều tiếng thấp cao
Tôi chẳng biết làm sao cho đủ
Chữ học sư bất như học hữu
Chuyện mới nhiều chuyện cũ ít hơn
Muốn học thêm chuyện nghĩa chuyện nhơn
Ai thông thuộc làm ơn dạy bảo
Trẻ tiểu nhi già thời chử lão
Duy Cống-huỳnh dưỡng lão thất ngôn
Trước già thời bắt sống mà chôn
Nghĩ nhiều thuở hết khôn tồn dại
Trệ án Phật nay dùng xét lại
Thế bất suy tồn bại nhiều đời
Xưa nhiều trào không tưởng Phật Trời
Đọa dỉ hạ nhiều đời thậm ngặt
Chữ lão bất tử lão thành tặc
Việc nhiều lời thậm ngặt bất minh
Chẳng phải lời chê sách chê kinh
Đa kinh sử nhiều rinh không nổi
Chẳng phải chê rằng kinh sách lổi
Mình nghĩ mình châu ổi cho mình
Phật dụng tâm dụng tánh dụng tình
Phật chẳng dụng phần hình phần dạng
Phật dụng trị Phật không dụng loạn
Phật dụng hiền làm bạn cố tri
Xem cuộc đời nhiều nổi loạn ly
Phật cỏi thọ sầu bi nhiều lắm
Một ngày lành hội đồng Phật tấm
Thương muôn dân khó lắm trăm phen
Việc làm lành như lửa mới nhen
Đường hung dữ trăm phen gây họa
Người làm lành nhiều phen mắc đọa
Kẻ làm dử tai họa biết đâu
Lịch thông thơ để trước con trâu
Thần Thiên cẫu nên sau tội trọng
Đừng ngó thấy Trời còn cao rộng
Mà vong sư phản chúa lộng ngôn
Sao chẳng lo trả nợ càn khôn
Đừng bắt chước một môn lộng ngữ
Khuyên anh chị thiện nam tín nữ
Chung tâm tích đạo chữ ngôn truyền
Khuyên chúng dân lòng chớ ưu phiền
Dụng nhơn đạo bất dùng tiền bạc
Xóm Châu-giang Chà và lưu lạc
Lạy rước đua bất đạt tâm tình
Bỏ ngải mê giết gái vong hình
Hại lê thứ nước mình nhiều nổi
Tì nhơn vật giết người thậm lổi
Ỷ sức khôn nhiều nổi chông gai
Nhơn lộng tình mang hại mang tai
Người xét tội chiều mai khỏi hại
Chử nhứt niệm tâm vô quái ngại
Tận hạ-nguơn lập lại trung bình
Chốn du long thế yếu một mình
Nơi rừng vắng tâm tình chí lực
Có chử bất tín trực trung trực
Phải lo đời ba bực ba ngôi
Cho trọn niềm thiện đạo chúa tôi
Thiết tam giáo nhứt ngôi bình trị
Khốc an nước kế kỳ Lưu-bị
Phải dự phòng nhơn thị phi nhơn

Thị phi nhơn chỉ thị phi ơn
Đố ai sửa dạ keo sơn cho người
Sách nào hằng ghét sách tức cười
Phật nào lầm Phật thương người lầm ma
Tội biết tội việc phước tỏ ra
Xét soi chí để Diêm la giảm lần
Dạ u minh bất biện tâm thần
Nói xa không biết nói gần cũng xa
Vậy kêu rằng Phật lộn với ma
Nói Phật không biết nói ma không tường
Người lơ láo như kẻ đứng đường
Làm sao độ đặng cho tường vạy ngay
Nói thời dử múa mặt huynh tay
Trong bụng không biết vạy ngay chút nào
Gặp người lành lòng muốn mời vào
Việc lành chưa đủ chổ nào hỏi thêm
Lo việc ngày lo lại việc đêm
Khôn thời thiếu ít dại thêm thiếu nhiều
Ở thuận mai quấy việc thuận chiều
Làm sao phải hết mai chiều cho cân
Có sắc phật mới dể lời phân
Thường thường theo thế chữ dân u hòa
Thiên địa hòa bất như nhơn hòa
Thiên địa dỉ thuận dân mà chẳng an
Dân chẳng an nay thiệt nhà hoang
Anh em nghĩ lại tôi ngang như hề
Chạy lộn ra rồi chạy lộn về
Chạy hai lần chạy gặp bề muôn tâu
Đồng Cần lố sau hết đất sâu
Nổi giồng đất cát đâu đâu hết rừng
Giặc bốn phía giặc ớt giặc rừng
Bị vây như thế tiếng rừng hơi sông
Lâm tử trận chẳng tiếc chú công
E loài phản bội đầu không dính mình
Chẳng tiếc chi thân thể bất bình
Thương cho anh chị bất tình trung cang
Dạng quân tử thác đặng hồn an
Tiểu nhơn bất luật thác mang gông cùm
Thương hiền lương dập dả lo dùm
Chẳng thương bươi móc té khùng thấy khôn
Mắc cái miệng nó kiện thân khôn
Chừng nào thấy chết biết khôn thời rồi
Ngồi khoanh tay mở mắt thồi lồi
Xét đi xét lại sợ ngồi không an
Rừng không đường đi dọc đi ngang
Đường mòn mỏi cẳng dạ mang bạc đời
Thương giúp đủa đấu của giúp lời
Chẳng thương cũng giúp trao lời độc hung
Xét việc nịnh xét tới bực trung
Làm lành dầu gặp việc hung chẳng phiền
Kẻ tiểu nhơn mong oán nhản tiền
Nên hư Phật định chẳng phiền người ôi
Sau Nam Tần không có trầu vôi
Không ăn thuốc điếu tanh hôi miệng người
Oán thù đâu thấy nổi tức cười
Cơm ai nấy đọ thương người dư công
Oán có chổ kết oán minh mông
Hoàng thiên hữu nhản tôi không lo rày
Lo là lo niệm Phật cầu Thầy
Lo đường tội phước biết rày làm sao
Tri lòng ông cho biết thấp cao
Đi thời đại lộ xem sau lời Thầy
Về tiểu lộ trí nhược mưu bày
Chơn thơ ký trước lời Thầy dặn sau
Việc hát bội nhiều tội khó âu
Xưng vua xưng tướng tội sau khổ đời
Kẻ xưng Phật người lại xưng Trời
Xưng Tiên xưng Thánh sau thời đọa thân
Việc lộn kiếp Trời Phật khó phân
Tự ý nghịch ý khổ dân thương đời
Thương là thương tự ý vong Trời
Thương người ăn nói nhiều lời bất phân
Người thương người khác thể thương thân
Ghét người khác thể dung phân cho người
Tội một phân trả quả dư mười
Thiện xem ít thiện ác người thấy dư
Nhơn bất chánh hà sự bất tư
Cuồng ngôn loạn ngử thấy dư mười phần
Như kiến bò miệng chậu xây dần
Lộn đi lộn lại cỏi trần oán ân
Chữ oán thù Thánh để nan phân
Thánh xưa tri hậu muôn dân bất hòa
Thánh ngài tri hết trẻ đến già
Ngài tri lộn kiếp hậu mà bất quân
Thánh tri hậu hậu bất đều xưng
So le bá tánh bất quân bất hòa
Có thương ai thương cả về nhà
Ghét ai ghét cả về bà về con
Có hai chữ thương ghét thon don
Thẹn Trời thẹn đất thẹn non tiêu điều
Chữ thương ít chữ ghét thời nhiều
Chữ thương nghĩa hại dại chiều mới thương
Thánh ngài để hai chữ oan ương
Lở thù lở oán lở thương lở phiền
Sau có bạc cũng có đồng tiền
Tiền không lổ xỏ chữ phiền tiền trơn
Một trăm việc không khắc chữ ơn
Bán mua xài xí tội hơn bây giờ
Lòng tưởng trước lập tự phụng thờ
Chử mà không chử bây giờ phải tiêu
Sách nào hằng ghét sách quần yêu
Thánh nhu nhu Thánh thương tiêu người lầm
Vỉ kỳ mưu vỉ lể vỉ tầm
Mười ba nhóm họ hửa rằm giao duơn
Ngày rửa tội mùng một xưng ơn
Nguơn đám lễ bái giao duơn Phật Trời
Gay gắt chi trong cuộc ở đời
Người chung lòng chạ đổi dời chẳng an
Thị tri nhơn tri diện tâm nan
Tri tâm đắt trí tri ban đắt thần
Bất tri tâm quốc loạn gia bần
Bất thiên bất Thần bất quân
Nhơn bất luật hoạch tội thậm ưng
Bất tri Tiên-Tổ bất xưng bất phần
Tri sự phước phước mới lại gần
Bất tri sự tội phước lần đi xa
Sa địa ngục kẻ khóc người la
Minh minh phước tội việc xa việc gần
Thánh ngài để chữ phú chữ bần
Chữ vinh chữ nhục chữ Thần chữ Tiên
Chữ quỉ ma tri thế bất yên
Chữ tà chữ chánh xem riêng hai lòng
Chữ nhan sắc bạc mạng bao đồng
Chữ phước chữ tội xét lòng mới ra
Chớ học đòi Đổ-dự lu la
Đừng noi Mao-Ất oán tha Tế trào
Chớ bắt chước bơm bải hùng hào
Vui đâu chúc đó chỗ nào bất tri
Nhơn trách phần đa sự tất ly
Tri ngôn tri diện tất tri nhơn tình
Chớ ỷ thế ăn nói một mình
Bất tri nhơn sự bất tình nhơn phân
Đổ bác môn trung mạt khứ thân
Bạc tiền huyết mạch phi ân anh hùng
Ăn cướp cạn việc Phật chẳng dùng
Cựu thù tích oán anh hùng bất minh
Dụng sự tửu như dụng sự binh
Trào đình hương đảng bất minh tửu tình
Vô tửu bất thành lễ nghi trình
Tửu nhập ngôn xuất bất bình tâm can
Việc đấu kê đổ bác vi nan
Thượng hạ tắc loạn dọc ngang ngôn từ
Ít thưa dạ ă nói nhiều ừ
Loạn ly tâm tánh ngôn từ nan phân
Tọa nhứt tịch đồng bàn quan dân
Xuất ngôn vô độ nan phân chánh tà
Không phân trẻ cũng chẳng nhượng già
Bạc tiền qua lại ông bà khó phân
Điền địa tiêu ma cốt nhục sân
Ngày sau đổ bác vô phân thanh nhàn
Việc đấu kê tội trước giữa đàng
Qua việc đổ bác tội tràng muôn dân
Thậm trách thay Hàng-Tín vô phân
Khiến đường cờ bạc nhơn dân noi đời
Qua Đại-thanh chế biến nhiều lời
Ấy là thậm tội hạ đời tham du
Vong kiển Phật lại phế kiển tu
Đói ăn ma phạm công phu sách đèn
Có tỏ thời cũng tiếng là đèn 
Dầu có hèn hèn cũng tiếng là trăng
Sớm canh tân một cỏi dạy răng
Tiền ma gạo quỉ khó khăn cho người
Lưỡi không xương dễ nói dễ cười
Dễ ăn dễ mặc thương người bộng không
Kẻ thất của người thời thất công
Thọ oan những việc minh mông biên thùy

Xem thấy trong sự thế nan kỳ
Đường vi thiện không vì một mải
Nẽo tai họa nương theo một dãy
Sa âm cung bay nhảy sao rồi
Việc biển sông khúc lở khúc bồi
Việc non núi cây chồi tươi héo
Việc nhơn đạo ở sao cho khéo
Chở lở bồi khi héo khi tươi
Chẳng việc chi kẻ vạch người bươi
Nghỉ nhiều nổi hổ ngươi việc thế
Mảng nhứt niên thọ xuân nhứt tuế
Hưởng tuổi đâu vong phế Phật Trờ
Bởi hạ nguơn biến cải nhiều lời
Ngày hung kiết đổi vời chẳng thuận
Để tháng thiếu năm nhuần bất luận
Năm Phật Trời bất nhuận khác nhau
Nghịch việc trước đem thuận việc sau
Sự tri quá gẩm âu tác cải
Lần chuổi hột bồ đề chẳng phải
Tu làm sao vạn tải thiên kim
Tu niệm Phật tích Phật tâm nghiêm
Vậy mới gọi tu kim tri cổ
Tu vọng cầu quốc vương thủy thổ
Chẳng tụng kinh cứu khổ làm chi
Phật tích tâm niệm Phật từ bi
Tay chuông mỏ làm chi không Phật
Phật dụng lòng lòng đâu hỏi Phật
Hỏi thăm Trời nhơn vật ai sanh
Sao chê rằng Trời Phật hôi tanh
Nên chẳng tưởng cha sanh mẹ dưởng
Sao chẳng nghĩ Phật trời thương tưởng
Tạo địa thiên dỉ dưởng lại đây
Chim có cánh chim mới đặng bay
Người cũng dụng chơn tay lội lặn
Xét phàm tục u mê hồn nặng
Lòng thanh minh thác đặng thăng thiên
Xét phàm phu lòng thú lòng Tiên
Loài cầm thú thăng thiên có kẻ
Bởi tại lòng phân làm hai lẻ
Chẳng xét lòng nhiều kẻ u mê
Xét đặng lòng uống nước Tào khê
Dụng linh đơn sống mê rửa sạch
Phế cựu hương giả từ gia trạch
Ghe xuồng đi chật rạch chật sông
Kẻ thiếu việc người lại dư công
Chừng nào thấy chật sông thời biết
Chớ ham đường ngầy ngà mắng nhiếc
Người ở đời kẻ biết người không
Vận bất tề xiêu lạc người tông
Dấu khí huyết chẳng long thời cánh
Phật chẳng dụng đồng tông đồng tánh
Đồng nhứt tâm vi cánh bà con
Tứ hải qui kế hậu nước non
Sau sum hiệp bà con một dạ
Người coi lạ tấm lòng không lạ
Mặt bà con mà dạ người dưng
Nói trước mặt phải sợ sau lưng
Sau kết nghĩa người dưng ruột thịt
Sầu nhiều nổi bà con dạ nghịch
Biết làm sao thiệt tịch đồng bàn
Việc đấu kê ai dạy xóm làng
Việc đổ bác họ hàng nan biện
Năn sử anh hùng vi hạ tiện
Người ta phân mình kiện làm chi
Mình xét mình phiền chử ngu si
Chẳng thưa kiện làm chi hổ mặt
Nghỉ nổi vậy nhiều đường thậm ngặt
Mình thẹn mình hổ mặt mới nên
Đã biết đời ba bực dưới trên
Xét ra lổi người nên mình đọa
Tưởng bực thượng lo bề bực hạ
Người ta phân mình dạ hoài hoài
Phải nằm đêm nghỉ biệc lâu dài
Học chí lý chức ngài rạng tiết
Anh em khá tư tư thiết thiết
Có học hành mới biết dại khôn
Tâm ngụ bình xuất thế nhứt ngôn
Trước xảy máy cười người Tôn Tẩn
Đường nên hư Phật Trời bảo dẩn
Tiền xa ký phúc ẩn tâm nan
Vái Phật Trời phò hộ nguy ban
Hậu xa kế cầu an cơ nghiệp
Trái việc trái trở tay cho kịp
Lo là lo cơ nghiệp đổi vời
Mở miệng than Trời hởi là Trời
Nguyện cùng Phật đổi lời nong nả
Hoạch tội ư thiên vô sở đảo dả
Trách ai làm bất khả nguy ban
Phước nghĩa nhân tam thế hiển vang
Hưởng thánh thọ gia quan tấn tước
Tấn tước là công hầu vi phước
Trách ai làm việc trước vô phân

Chử minh minh tích đức vi ân
Trời cao đất rộng tỏ phân chẳng lầm
Quan dỉ oai phế đức mưu thầm
Ít ai dỉ đức sợ lầm phế oai
Dọn lòng son lên chốn Tiên-thai
Bớt lời hung dử chiều mai coi đời
Sợ lầm Phật phải sợ lầm Trời
Người không biết sợ ở đời bất ưu
Hại nhơn nhơn hại kỷ thời hưu
Hại nhơn ích kỷ oan du kiết thù
Sấu ăn tập tu đắt thành cù
Người tu đừng oán đừng thù sát nhơn
Người kết oán mình phải làm ơn
Chớ đừng hại vật sát nhơn tội dài
Người thiểu sức ghét kẻ có tài
Dầu ai hủy hoại ta hoài thiện tâm
Đừng nói lẻ đừng dạ nói bâm
Nói bài nói biếm nói xâm loạn hoài
Đừng lấn thế cũng chớ lấn tài
Một lòng một dạ lâu dài an khương
Đời làm sao kẻ ghét người thương
Ăn no mổ mắc bất lương như cò
Hoạn nạn cứu tật bịnh tương phò
Đời nay xét trước lần dò đời sau
Con thời kêu cha mẹ một câu
Không kêu tầm bậy như đâu bây giờ
Nói trước đây nói dại nói khờ
Sợ e hậu nhựt vật vờ hồn ma
Để chờ cho có Phật ngài ra
Có người cắt nghĩa lý tha minh tình
Xem thấy cha xe pháo một mình
Muốn vô chiếu tướng sợ tình sỉ ngăn
Mắt đoái nhìn năm chốt đứng giăng
Ngựa qua lấn nước không ngăn chổ nào
Sông giang hà pháo dọt anh hào
Phá thời năm chốt chổ nào trở ngăn
Lên sỉ mình nhập bổn qui căn
Khép xe nước tượng dẩy xăn chốt mình
Có pháo đầu xuất tướng ý tình
Đem xe đở mặt để rình làm thua
Thấy bàn cờ nước bí tranh đua
Dầu cho khéo lượng phải thua bàn nầy
Nổi gian nan sau tớ trước Thầy
Lên xe chích bánh xuống rày chưn không
Lên xe kiến mắt ngó minh mông
Ngày sau các nước nhơn không chẳng giày
Nước hao hộ giày vớ mắc đày
Xét cho tới lẻ an mày sướng hơn
Nghịch kỳ đao mà lổi kỳ dươn
Nhọc lo nhọc sợ nhọc hơn các đời
Ăn cơm dưới đất nói việc Trời
Tỷ ngang ví dọc cho đời cười chơi
Sợ hậu nhựt khó nổi thảnh thơi
Sợ hoài sợ quỉ sợ nơi bất bình
Sợ thầm tối sợ dại một mình
Sợ Trời gieo họa thình lình không hay
Sợ Nam-Việt sợ nổi người Tây
Sợ thôi hết sức sợ ngay Phật Trời
Sợ người dại hại bậy giửa vờ
Sợ phòng khó dể sợ Trời hay hơn
Ơn Trời Phật như núi Thái-Sơn
Biết sao đền đủ nghỉa nhơn vuômg tròn
Lời thề sơn biển cạn non mòn
Lo thắng lo thối dạ còn ba lo
Lo khi đói lo lại khi no
Lo vinh lo nhục phải lo cho cần
Lo khi phú lo hậu khi bần
Không khi già yếu Thánh Thần độ không
Lo người của lo hậu người công
Biết lo biết sợ tay không dể rồi
Lo khi lở lo hậu khi bồi
Lo khi giỏi mạnh lo hồi ốm đau
Lo việc trước lo lại việc sau
Lo bề giỏi mạnh ốm đau mấy hồi
Việc xem xa Phật đã định rồi
Việc gần Phật chửa định hồi cái tâm
Lổi lể bái sợ lổi mười lăm
Sợ lổi phận sách minh tâm lổi lòng
Lổi ngoài biển sợ lổi đất đồng
Giữ sao cho khỏi lổi lòng Phật Tiên
Sợ lổi đạo lập đạo chẳng yên
Lổi lòng Trời Phật Thánh Tiên dể gì
Lổi thủy thổ lổi dạ biên thùy
Sợ phần lổi trước dỉ tùy nương tâm
Hậu chỉ tồn lục giáp lục nhăm
Bất cung bất mạng việc âm nan bình
Bất sao hạng chế độ nan tình
Hửu sao ký mạng nhơn tình hoàng thiên
Kiến sự thế đa sự bất yên
Chế trăm việc chế Phật Tiên chẳng dùng
Sợ lổi tiếng thượng trí anh hùng
Lổi cam thọ lổi tôi khùng nói vơ
Lổi việc sạch sợ lổi việc nhơ
Lổi bề tam giáo ngẫn ngơ mối sầu
Sợ lổi bề Tây-tự Nam-lầu
Lổi ra sông rạch lổi đầu Tây-phiên
Mười hai lạy thọ tội Phật Tiên
Vọng cầu thủy thổ sầu riêng một mình
Nhơ dùng nước rửa sạch tâm hình
Biết sao nhơ sạch tại tình lượng phân
Trải trần thế sợ lổi quan dâm
Thường hành chí nguyện Phật thân Di-Đà
Sợ lổi bê Tiên-tổ ông bà
Cửu huyền bá tánh vọng mà niệm chung
Sợ lổi nịnh phải giữ việc trung
Lổi trung thậm khổ việc hung tới mình
Lổi việc nào đại sợ lổi tình
Lổi tình bất chánh nước mình bất minh
Lo sợ lổi việc sách việc kinh
Sách ngoài tra khảo bất minh tội nhiều
Thả nghêu ngao như thuở ngư tiền
Lổi đường quốc sự mai chiều vô vương
Trước đải thời hửu sự quốc vương
Nay đà tận thế nhà Thương thảm sầu
Nhứt nhựt vô vương chí đáo cầu
Đảo quyền bá tánh thảm sầu mấy năm
Sự thiên cơ hoặc siểng hoặc thâm
Dụng nhơn mỷ thủy nhứt tâm tu trì
Việc tu sao ít kẻ phân bì
Phân bì chi việc thiết chì bạc vôi
Đức chúa Trời tha tội chúng tôi
A-men giữ đạo thuận ngôi Phật Trời
Nguyện nam mô đức chúa trọn đời
Thương đồng Trời Phật Phật Trời một ngôi
Tưởng Thánh chúa liệu điệu nổi tôi
Mồ hôi ướt áo than ôi Phật Trời
Thiểu sức mọn nhỏ nhẻ cái lời
Mắt nhìn tứ hướng coi đời khổ lao
Xem thấy đời nhiều bực nói cao
Tôi lo nói thấp xem sao tạ thiền
Xem ba bực lo sợ ba miền
Húy thiên húy đại húy tiền Thánh nhân
Húy Tiền-giản ái quốc trung ân
Húy người Hậu-giản tỏ phân chánh tà
Húy họ Di như húy ông bà
Lo Trần lo Nguyễn lo đà quá lo
Lo quên đói lo dạy quên no
Lộn hồn lộn vía nằm co thở dài
Khuyên anh em niệm Phật học tài
Hưởng huê phước thọ lâu dài thung dung
Tuy bây giờ phân rẻ cội thung
Mai chiều cũng đặng Tiên cung hiệp hòa
Mắt đoái xem Bắc địa thương dà
Văn chương chữ nghĩa sao mà không căn
Xuất tam thinh mặc sức lăng xăng
Nam-kỳ niệm Phật có căn giữ hình
Người thuở xưa ăn nói thiệt tình
Cổ nhơn tợ thú sắc hình chiều mai
Sự túc mể cổ vảng kim lai
Thuở xưa nhứt túc đại giai trái dừa
Sau sanh ra nói thiếu nói thừa
Biến tiêu ma mể giày bừa thân yêu
Đào Hạ-nguơn Trời Phật xử tiêu
Nhiều lời giáo dụ chẳng xiêu việc lành
Trào Minh-hoàng còn vỏ để dành
Từ vua Thiệu Trị gảy nhành đến nay
Qua Tự-Đức trào quốc qui Tây
Thay đời đổi chúa việc nay bất bình
Sau hột lúa vỏ trắng thiệt hình
Trong ruột thời đỏ thế bình bất vi
Trước vỏ vàng ruột trắng phân ly
Trung nguơn khiến biến người khi tiêu điều
Hết nói ít chẳng kẻ nói nhiều
Cày sâu cuốc cạn việc chiều cho dân
Việc sung ướng chẳng muốn sướng thân
Thần khẩu xuôi khiến muôn dân cực dày
Khó việc tớ khó tới việc Thầy
Thương trong chư quốc khó rày không lo
Chín người đói có một người no
Gặp cơn bác loạn của kho chẳng còn
Thương đông đảo là xứ Saigon
Bể om việc trước hao mòn các nơi
Cũng như buồm ra biển chạy khơi
Cám thương các nước không nơi cậy nhờ
Nước Nam-Việt đình trú phủ thờ
Các nơi bác loạn nhà thờ chiêu an
Hết việc hiệp mới thấy việc tan
Hết tan tới hiệp mới an nước nhà
Cám thương nổi súc vật vịt gà
Trâu bò voi ngựa thác mà vô căn
Thương thượng cầm nhiều nổi lăng xăng
Thương phần hạ thú không căn bịnh rày
Nuôi người nội giữ đạo theo Thầy
Cám thương người ngoại thác rày vô căn
Mộc hữu bổn Phật độ qui căn
Thủy nguyên Trời độ thuận ăn thuận làm
Các rách lớn sau chẳng kêu vàm
Đều thời kêu cửu người làm cá tôm
Mặt trăng mọc thời có sao hôm
Cách ra một thước qui khôn theo hoài
Trời mọc khôn qui cấn mới tài
Sau mai mọc dựa theo hoài chẳng ly
Sự dị đoan trần thế bất tri
Dương gian mắt bịt nhiều khi thời lầm ‘
Sao không kêu trung ngoạt bửa rầm
Mười lăm vi chánh nói nhằm không sai
Thủ ngôn chánh sự chánh qui lai
Bất thủ sử chánh chiều mai tiêu điều
Một trăm việc qui chánh cải chiều
Xuất ngôn vi chánh thập điều châu phê
Nói con ngổng người nói con nghê
Trâu đen trâu trắng khác quê tâm hình
Nói hung dữ hung dữ hiệp tình
Nói hiền hiền thuận khác hình nhứt tâm
Lập đời sau không đặng loạn dâm
Không chọc không ghẹo nhứt tâm chánh
 Bình
Không hát xướng không đặt huê tình
Thủ nghi phép tắc chánh bình ngôn trung
Không nói dữ chẳng có người hung
Thường hành ngôn trực chủ trung tính tình
Kiến sự loạn hữu kiến sự bình
Thiện nam tín nữ thủ tình lương thinh
Xuất ngôn vô độ hữu âm binh
Xử nhơn bất chánh bất minh khổ đời
Tâm trung xuất khẩu độ nan thời
Bất tri bất hiện bất lời thảo ngay
Trước một tội chưởi lộn khó thay
Một tội gian giảo sợ thây chẳng toàn
Trước một tội mị mộng qua đàng
Một tội tà nịnh chẳng toàn thân thi
Biết làm người phải xét phải suy
Ở chi cải quá cung ly Phật phiền
Ham làm chi đồng bạc đồng tiền
Bỏ trung bỏ hiếu bỏ miền Phật Tiên
Bỏ tiền nguyện căn nợ nhơn duyên
Bỏ đường phước đức cải riêng tâm hình
Theo hàng tôm hàng cá bất bình
Cải tâm cải tánh cải tình bất lương
Cải phế quốc bất vọng Phật-vương
Cải lời Phật dạy hiền lương chẳng dùng
Cải việc chánh chê Phật nói khùng
Phật thời tích Phật phải dùng ma ha
Người chê Phật nói chó sủa ma
Chừng nào ngó thấy người ta không dè
Mười mối việc trổ mối thè lè
Không suy không xét không dè thời hư
Khi bất túc khi lại hửu dư
Lường tranh tráo đấu tội tư cho người
Nói cà vay nhiều chuyện tức cười
Dần đi dần lại dần người dần ta
Trâu hai trâu trâu người trâu ma
Chuột thời hai chuột chuột ta chuột rừng
Mèo hai thứ mèo nhà mèo rừng
Rắn lai hai thứ không chừng hổ long
Ong thiếu mật chờ thuở nếm bông
Trâu cày đáy biển cọp xông mé rừng
Tôi sợ tôi ăn nói không chừng
Đắng cay ngọt lại ớt gừng chát chua
Tiếng niệm Phật vàng mười khó mua
Đời nầy tranh đấu hơn thua làm gì
Kẻ nói lạ nhiều dạ nói kỳ
Nói nhơn nói đạo thấy thì không ngơ
Coi lừng lựng lòng rối như tơ
Thấy sao những việc ngẩn ngơ không lòng
Biết phải không nói việc bao đồng
Ngặt tình Phật khiến xuất lòng nhơn nan
Từ Kiệt Trụ phế dỉ Châu-Thang
Tam hoàng dỉ hạ chẳng an trào nào
Hửu nịnh trung xuất dỉ anh hào
Thời suy quân nhượt Thần Tào loạn bang
Chử nhứt quốc vi vương mới an
Loạn dâm nhơn thiếp dọc ngang trẻ già
Phạm điều luật dưởng tội nước nhà
Nam dâm nhơn thiếp nử hòa nhơn phu
Lâm tội đó người cũng khó tu
Biết tội biết phước công phu bớt lần
Không biết tội khó định tâm thần
Tu dầu mấy kiếp gia bần trí ngu
Triều dỉ quan đạt thửa thôn phu
Khuôn phò trung trí hạ ngu mới tài
Sự quân thần phụ tử lâu dài
Nội gia nô tỹ xuất ngoài công khanh
Kẻ chê dại người lại khen lanh
Đời nầy khác thể Địch thanh nằm cầu
Địch-thiên-Kim nhiều kẻ chư hầu
Cô mà lạc cháu dạ sầu dấu xưa
Nước cơ hàn như thể lưới thưa
Chừng nào Phật định dấu xưa hiệp hòa
Phật xét dấu mới biết thiệt thà
Xiêu lưu mấy lớp ông bà dấu
Sau trở lại xét đấu tiền suy
Bấy lâu dấu mất nay tri dấu tình
Dấu y dấu mới rỏ tâm hình
Dầu ai xưng ở Thiên-đình mặc ai
Xét dấu chiều nhìn lại dấu mai
Người nào không dấu mặc ai xưng hùng
Dấu Phật Trời thấy sợ không cùng
Sái mà một chút chẳng dùng người đâu
Dấu Trời Phật biết để bao lâu
Chừng nào tri lại dấu đâu chẳng lầm
Mới than rằng vàng kém ngọc trầm
Ma ma thời sợ Phật mà lầm ai
Dỉ tạm đăng nhứt lể tế mai
Cầu sanh hai họ kim giai khương hòa
Việc cúng kỉnh vọng tưởng ông bà
Nhưng không cúng kỉnh con nhà sanh
 hoang
Ít người nào lòng tưởng Tây-phang
Thương thương ghét ghét chưa an nỗi người
Chưa thấy khóc còn thấy vui cười
Bạc muôn thấy đó thương người đói đây
Có một chổ nói việc động lây
Động lây thiệt động phương Tây bất
 bình
Đông-thắng thần xuất tướng ý tình
Bắc nam lưởng cá động hình phi nhân
Dễ ăn nói nghỉ việc khó phân
Chừng nào Phật định thời dân thời Trời
Cỏi trung giái là trả quả đời
Báo ân báo oán cạn lời cạn phân
Cạn sự quốc nay cạn sự dân
Cạn đời cạn lẻ cạn phân bỗn nầy
Cạn việc tớ tỏ cạn viêc Thầy
Cạn trung cạn nịnh cạn rày Phật ma
Cạn tội phước lời để chỉ ra
Cũng chưa biết tội kể ra sau nầy
Còn nhiều tội sau trước tỏ bày
Việc người có Phật tội nầy xử tra
Sau không có đem lời nói ma
Phật dạy phải xét phải tra công bình
Sự bất tường hà sự bất tình
Bất minh bất đạt hữu hình bất tâm
Dụng bình cầm hòa vận ca ngâm
Xem đời tận thế tiêu tâm bất hòa
Kể điều tội ăn ở trẻ già
Văn chương dốt nát sao mà lóng nghe
Kể tội là buôn bán tàu ghe
Thiếu thừa tranh đấu tai nghe vào tình
Tội bất hiếu thuộc tội ngủ hình
Vong sư phản chúa tội tình nan phân
Huê bất mê nhơn nhơn tự mê
Hiệp duyên kế hậu phu thê tử tình
Tội chưởi lộn bá tánh bất bình
Tham gian đạo tặc tội tình thị phi
Tội mắng gió chưởi mưa đều khi
Tội đường dâm dục loạn ly bất bình
Tội kinh nguyệt chẵng giử ý tình
Đi ngang đi dọc đọa hình trần mê
Nội ngoại tương tề hữu phu thê
Vợ chồng chưởi lộn sông mê tội trần
Ở trần thế khi thửa Thánh Thần
Kêu Trời kêu Phật nhơn trần tội thâm
Tội chưởi cha mắng mẹ tội lăm
Phật thương bịnh điếc bịnh câm giả đò
Tội chưởi cha mắng mẹ tội lăm
Phật thương bịnh điếc bịnh câm giả đò
Tội đấu kê đỗ bác nan phò
Tội người hát bội giả đò tội đa
Tội Thầy pháp treo tượng đối ma
Hà nhơn sanh Phật Diêm la xử người
Dẩn nhập tội về cửa thứ mười
Tu mà dối thế thương người dối ma
Tội đàng điếm đỉ thả tim la
Nặng tội theo thú tội sa âm trì
Các việc chưởi tội nặng ly bì
Cũng như nói láo tội thời không hay
Tội tu mặn nặng tội tu chay
Tu nhiều nặng tội không ngay tu tà
Tu phạm Phật tu không thiệt thà
Tu xuống Diêm chúa tội mà phân thây
Tội phạm tăng Phật cứu là may
Phạm Phật khó cứu tội nay phận người
Tội chọc gái giởn hớt vui cười
Lộng ngôn phạm luật khổ người nử nam
Nặng tội người mười việc lòng tham
Lường công cướp việc nử nam phi tình
Tội sự thế da sự bất bình
Tu non tu núi lộng tình tội đa
Lên Cấm-điện đại tiểu xuất ra
Coi thời lừng lựng Diêm la khó rày
Thiệt nặng tội thọ chức ông Thầy
Mười người khó cứu tội rày hai mươi
Tội bóng dại nhiều việc dể ngươi
Ông nầy bà nọ mấy mươi tội người
Tội nói bậy cho anh em cười
Tội đà vô số thương người biết bao
Lấy vợ người tội nặng khổ lao
Lấy trai phá thất xiết bao tội người
Xưa thập điều nặng tội thứ mười
Nay đà loạn tội tội người kể trăm
Trai vong chúa phản đạo mười lăm
Bội phu nử tặc biết trăm tội nào
Tội trị quốc bất chánh loạn trào
Tội người phế chử Thánh nào bán hương
Tội bán Phật bán chử tội ương
Phật Trời xem xét nhà Thương tâm bao
Đều lớn nhỏ ăn nói hổn hào
Chưởi thề đéo mẹ chổ nào không kiêng
Tội trần thế đa tội vạn thiên
Chưởi Trời mắng Phật khi tiên tội nhiều
Kể các tội xử hậu tiên chiều
Việc sau việc trước tội nhiều bỏ thây
Xét tới tội chưởi vật chưởi cây
Làm hung làm dử bỏ thây khổ hồn 
Tội xử tử dâm hậu tích tồn
Dắt qua dắt lại thương hồn cho dân
Tội vặn đòn bẻ trái cầm cân
Thác xuống âm phủ cái thân chẳng nằm
Tội dâm dục thầm tối đêm rằm
Ba mươi mản nguyệt tội lầm phạm dâm
Khuyên chúng dân tri tội kẻo lâm
Cải tà qui chánh tội thâm tới mình
Tội sát nhơn hại vật oan tình
Oan hồn yểu tử báo hình khó âu
Ông trở về dạy việc trước sau
Làm đủ chín bổn tóm thâu mối đời
Tội nặng tội cải Phật cải Trời
Nam nờm bất chướng cải lời gió mưa
Đời nhiều người nói giọng đẩy đưa
Gió vay tám hướng nắng mưa không chừng
Trong nhơn thân bá bịnh bất thuần
Tử nhi vô hối không chừng không thôi
Khổng thẳng mà làm độ dân ôi !
Đời nầy tích của nghỉ thôi chẳng còn
Năm bảy năm thiên hạ hao mòn
Tuy nay nói láo chử còn dấu đây
Sao cho bằng giử đạo làm ngay
Dầu lâm hoạn nạn phương Tây độ mình
Tội miệng nói dơ dáy đọa hình
Nói lời thanh cảnh giữ tình nam mô
Mảng nhứt thinh các nước đều vô
Đầu sơn giao chiến nam mô tranh tài
Thập bác quốc vây phủ ở ngoài
Thiền trung xuất trận phép tài quan Thiên
Đoái Ngủ - long tiền trận nử phiên
Giao chinh tam trận chư tiên lai đầu
Phật thâu phép chư quốc chư hầu
Qui lai thiền nội ứng hầu Phật – vương
Đồng chức thánh vạn thọ an khương
Tuế tăng vạn tuế Phật vương thọ trường
Phán chư quốc cống lể minh tường
Tiểu ban lảnh sắc thường thường thọ ân
Đải yến viên chư quốc quan dân
Chỉnh tề trở lại hương lân an phần
Phân thượng hạ quan chức quân thần
Phân ngôi phân thứ định phần quan dân
Chúc Hớn trào miên viển hoàng ân
Trường sanh thọ tuế muôn dân thanh nhàn
Lập thượng nguơn hưởng thọ khôn càn
Đặt chung tứ bổn vẹn toàn hiếu trung
NAM MÔ A DI – ĐÀ PHẬT
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn