Thừa Nhàn Phần II

Huê thơm bán ế nữa chừng
Ngồi buồn nhớ tới đất rừng lụy tuông
Ra sông thấy việc bán buôn
Ở rừng cay đắng đường truông không chừng
Ở đâu thấy ớt với gừng
Ngọt ngon dấu mất lở chừng chua the
Nào khi năn nỉ không nghe
Bây giờ xách nón chèo ghe đi tìm
Anh em ở chẳng trọn niềm
Gặp cơn vinh hiển khó tìm anh em
Chê khi đói rách tèm hem
No cơm ấm áo anh em khen dồi
Vong ngôn việc trước bỏ rồi
Việc sau tưởng lại trao dồi sợ phai
Mặc tình ai có ép ai
Phải chiều cũng phải quấy mai không sờn
Tiểu nhơn đem dạ oán hờn
Lòng người quân tử như đờn lên giây
Việc người quấy phải nói ngay
Phật Trời nẻ thẳng như giây mực tàu
Lòng tôi cũng muốn làm giàu
Ngặt tình hàng hóa bên tàu chưa qua
Bạc hình Tây cất phương xa
Vàng còn ẩn núi tôi ma hội nầy
Muốn ra làm ruộng cấy cày
Trong mình làm biếng ăn mày khó xin
Muốn ra giữ đạo đọc kinh
Miệng tụng không đặng làm thinh kêu Trời
Kêu Phật cho thấu việc đời
Tụng kinh không đặng niệm Trời Phật linh
Lở bề chịu lổi hai kinh
Mắt lờ đục tiếng làm thing mà nằm
Anh em chưa rỏ cơ cầm
Cớ sao đem thói mưu thầm hại tôi
Tôi người vô vớ người ôi
Cũng không tranh đấu hại tôi nổi gì
Nực cười người ở lạ kỳ
Người lành mà ghét nổi gì không thông
Xa thời xa núi xa sông
Nghĩa nhân thăm thẳm sao không lo dùng
Ghét chi những đứa tầm khùng
Người khôn mưu trí lo dùng quốc-vương
Nước nhà như ngựa buông cương
Mình thời mất của lại thương điếm đàng
Cha ruột ở chưa vẹn toàn
Cha ghẻ con ghẻ nhiều đàng đắng cay
An nam nhiều kẻ không ngay
Người Tây cũng vậy khó thay ở đời
Nói đây lời nói giữa vời
Trước đời không biết sau đời không hay
Đời nay phải nói việc nay
Tới đâu hay đó thương thay đời nầy
Ai ai cũng muốn làm Thầy
Ngặt tôi làm tớ ăn mày không cơm
Phải dùng gánh nước gánh thơm
Không ai hỏi tới để đơm cúng Trời
Của nhà chẳng sợ lổ lời
Để đem cúng Phật cúng Trời độ thân
Ra lời phân trước làm ân
Sợ e mắc oán khổ thân ai màng
Độ trước khắp hết xóm làng
Còn mang tiếng oán hại tàn giang sang
Mười người dử chín người ngang
Nghĩ mình mình nghỉ lo toan phận mình
Khẩn nguyền phép Phật Thiên đình
Chừng nào sắc lịnh cho mình sẽ hay
Bây giờ như thể gốc cây
Làm thơ để đó sau hay việc đời
Da đà khó biết Phật Trời
Dà say trong ruột biết đời thạnh suy
Làm người nào có dễ chi
Biết ăn biết uống biết đi nên người
Biết ăn biết nói biết cười
Biết nhơn biết đạo biết người Phật ma
Biết đường tà chánh nghiêm ra
Biết đường tử khứ Diêm-la Thiên-đình
Biết phước biết tội trong mình
Biết phân quấy phải biết tình người ta
Biết đường gian giảo rằng ma
Biết đường ngay thẳng Diêm-la nhẹ hành
Người biết các việc đành rành
Thời người tích đặng việc lành an thân
Người nào lòng chẳng biết phân
Thời mấy người ấy khổ thân âm tình
Muốn lành thời xét phận mình
Muốn dữ lộng ngử lộng tình tranh đua
Bất tùng ngôn thiện hơn thua
Thân tôi như thể con cua gảy càng
Người trung tôi tưởng như vàng
Dọc ngang thấy đó trăm ngàn không ưa
Xét nay chẳng khác hồi xưa
Mới thời cung kỉnh củ đưa xuống sàng
Vô duyên sĩ khó lở đàng
Hiển vang là kẻ giàu ngàn giàu muôn
Đêm nằm nước mắt chảy tuông
Trăng sầu ngàn thảm tròn vuông lở bề
Cho nên nước mắt dầm dề
Bây giờ lở cậu lở hề cò thân
Cây héo dạ giốc vô phân
Nào hay dức nghĩa đoạn nhân giữa đàng
Chỉ tơ rối rấm xóm làng
Cho nên ra dấu giỏi bàn mới khi
Thiệt là nhiều kẻ bất tri
Thấy bề đạo Phật vận suy hại rày
Chòm ong lũ kiến nhiều bầy
Khổ trầm sự thảm dài ngày nhơn dân
Phật đọa Phật biết nghĩa nhân
Dân đọa dân chẳng tỏ phân chánh tà
Dân đọa sỉ mạ nước nhà
Phật đọa Phật xét thương mà nhơn dân
Niên ngoạt nhự thời khó phân
Thời thìn dị đáo nhơn dân khi Trời
Chẳng qua vận khiến rã rời
Đố ai bẻ nạn chống Trời cho lâu
Mắc trước sợ mắc làng sau
Mất mèo mất chuột mất trâu tỏ tường
Đại điềm xuất hiện cang cường
Chăn dân một cỏi phi thường bất lai
Bây giờ lố mí chong gai
Mà người chẳng biết để ai biết dùm
Biết thời vạch bụi vạch lùm
Không biết làm phước chỉ dùm lại chê
Tới đời mới biết vinh quê
Bây giờ còn việc khen chê li bì
Súc vung mắc góc mất chì
Ra công lội lặn gở thì phải xuôi
Nhiều người dạ giốc làm suôi
Chài còn mắc góc chưa xuôi ra bề
Dạ noi canh mục một nghề
Nghêu ngao mé biển dựa kề non sông
Chài nầy dầu gở đặng xong
Phơi giăng trên ngáng nước rông ngâm dần
Bình thi đậu phú lần lần
Ngâm nga sông vịnh Mẹo Dần về non
Mẹ sao mẹ chẳng thương con
Con sao con chẳng héo don mẹ già
Đời nầy con vịt mẹ gà
Gặp nước con lội mẹ mà bơ vơ
Ngó đâu bảng lảng bơ lơ
Không thương không mến ngẩn ngơ trăm bề
Chẳng lo bên Sở bên Tề
Chẳng lo chúa Bắc đem về chúa Nam
Lo lòng xấc xược gian tham
Việc nào có lợi dạ cam cho nhiều
Chẳng lo nặng tội buổi chiều
Chẳng lo đặng phước mai nhiều hơn nay
Nợ đời mai trả mốt vay
Trả đi vay lại cái thây rã rời
Chẳng lo nay đổi mai vời
Người lo việc chắc ở đời khổ thân
Chuối mít xốc ních không phân
Kiến bò bốn phía khổ thân hoài hoài
Biết độ biết lượng vắn dài
Hao tài tốn của chẳng nài bao nhiêu
Chẳng phải tiền bạc để thiêu
Việc nào làm phải bao nhiêu chẳngnài
Làm ra có của hành hài
Việc nào chẳng phải lâu dài chẳng cho
 Có của mà giữ bo bo
Tới cơn bát loạn nằm co kêu Trời
Phải dụng tiện tặng trọn đời
Ăn chời ở lở hết thời không no
Cơm cá coi như bụi tro
Lúa gạo hủy hoại không lo hậu bần
Nói xa rồi phải nói gần
Nói cho bá tánh cỏi trần nghiệm suy
Đừng chê Trời Phật bất tri
Oán thì báo oán bất suy nhản tiền
Anh em nghỉ lại đừng phiền
Việc dử cũng thấy việc hiền cũng hay
Ngồi buồn luận việc khó thay
Tôi dơ tôi biết người hay sạch người
Nên tôi chẳng dám chê cười
Ai dơ ai sạch mặc người với ai
Chử rằng tử khứ sanh lai
Tử lai sanh khứ đố ai tu bằng
Lều tranh kinh sử đã rằng
Nhà rách có Phật đạo hằng trồng tre
Chữ đâu nghĩa đó dễ nghe
Mỏng tai lẹ miệng trồng tre chậu sành
Bưng lên để xuống sao đành
Chưng lên bàn án người lành biết phân
Bỏ lòng yểm cựu nghinh tân
E là dạ tớ khó phân lòng Thầy
Hỉ nộ ai lạc dạ nầy
Ái ố lòng tớ với Thầy cao thâm
Tớ Thầy thời dụng chữ tâm
Quân Thần phụ tử cao thâm chữ tình
Khổ chi thân thể dạn hình
Một trăm việc khổ chữ tình mà thôi
Việc trước lấp rồi lòng tôi
Việc sau cải quá thương ôi cho người
Thấy vui bụng chẳng muốn cười
Xem sau xét trước thương người không cha
Đặng lòng Phật mích lòng ma
Ruột mà chẳng phải ngoài da đem vào
Chớ ham ăn nói ồ ào
Người mà chẳng phải Phật nào độ cho
Độ người Tây-điên âu lo
Phật nào lại độăn no làm giàu
Khiến nên ủ mặt dào dào
Thương người trung hiếu dạ sầu như đây
Lòng người khiến việc chẳng ngay
Sợ e khó nổi theo dây cái lòng
Xuất tình giác dắt bao đồng
Nào ai ép đặng cái lòng người ôi
Thấy đời mệt đổ mồ hôi
Sợ e sau kẻ không thôi gian tà
Lá lay con quỉ hại nhà
Rơi thơ mạo tấu án toà sát Ngô
Đem lòng sát tuyệt nam mô
Cám thương cho kẻ Gia tô khuấy đời
Muốn cho cơ nghiệp rã rời
Con ai mà vậy Phật Trời chứng tri
Phật ngồi dương thế từ bi
Thấy đời yêu quỉ muốn đi về trời
Ở đời mang tiếng nặng lời
Cỏi ma Phật ở con Trời đắng cay
Nhiều lời nói vạy bỏ ngay
Người ngay phải đắng phải cay trong lòng
Lại đây bán tránh bánh phòng
Lửa than sáng rực đở lòng trà phe
Nhai dòn cái miệng tai nghe
Ngọt cho biết ngọt lạt the thì đừng
Nước trong đóng váng ớt gừng
Thương Ngô chí quyết nói chừng hại Ngô
Thương Ngô hai chữ nam mô
Niệm thêm Đức-chúa Gia-tô mặc người
Mấy khi mà đặng vàng mười
Kiếm quanh kiếm quất ngọc ngưòi dấu đây
Đột phàm khó nói việc ngay
Nương đời tùng vạy tiếng bay hai mình
Vạy ngay chứng có Thiên-đình
Chừng nào Phật khiến thình lình bể om
Ghe xuồng có nước thì hom
Dầu chai không có bể om loạn rừng
Tam thinh xuất trước lẩy lừng
Rưng rưng lụy thảm ớt gừng nhơn dân
Để cho Trời Phật định phân
Làm tôi phải trả nghĩa nhân vẹn toàn
Đi đâu lơ láo chàng ràng
Đường củ không lấp thiếp chàng chẳng đi
Phật gần nhịn đói sầu bi
Ma xa gánh của tìm đi mỏi đò
Lả lê tiếng nói đưa đò
Có bạc ngồi chiếu chẳng dò tay không
Bến đò rước khách vội trông
Luận chi kẻ của người công làm bề
Muốn cho quốc trị gia tề
Tầm người trung chánh lập bề quốc gia
Khôn thời trong bụng khôn ra
Khó khiến một nổi ngoài da khôn vào
Lưởi không xương nói lẽ nào
Hoặc khôn hoặc dại hổn hào ngọt ngon
Hai bề chữ mực chữ son
Chữ mực làm tớ chữ son làm Thầy
Trước tới sau mới làm Thầy
Gian nan chữ mực dấu Thầy chữ son
Làm sao thấy đặng mặt con
Còn trong bụng mẹ trắng son mặt nào
Tôi nghi thế sự như Tào
Chừng nào Phật đẻ mặt nào cũng nên
Biết là còn nhớ hay quên
Đẻ rồi Phật đặt mấy tên không tường
Có đi cũng có biết đường
Tây-Phương Phật lập viển trường cũng lâu
Từ năm Kỷ Dậu mất trâu
Tới nay nhìn đặng gẩm lâu con bò
Lưng trâu còn đậu con cò
Con cọp léo luống lần dò kiếm ăn
Việc nào một việc siêng năng
Như cây có gốc thiệt căn lâu dài
Than ôi một tấm tình hoài
Trời cao vọi vọi dậm dài vơi vơi
Đất dày ở chẳng an nơi
Rừng già trối kẻ thảnh thơi reo cười
Non xanh vắng vẻ tiếng người
Vẳng nghe bạch-vượn reo cười chỉnh ghê
Trải xem dấu thỏ đường dê
Tàu bè chi lụy mê mê bộ hành
Còn đâu mà dạ không đành
Nào ai có ép việc lành hằng chê
Đời nầy không bạc rằng quê
Phật trời xét thế khen chê cái lòng
Huynh đệ thủ túc đạo đồng
Phu thê y phục hai lòng bất minh
Phu xướng phụ tùy chữ trinh
Phu thê thủ túc chánh minh chữ tình
Phu thê huynh đệ lưởng hình
Ngày sau đem lại nhứt tình kiết tâm
Ngày sau nhơn bất loạn dâm
Người nào nghịch tánh binh âm vật rồi
Phật cho tâm tánh định hồi
Măng ri mọi rơ tiêu rồi sạch trơn
Thiên sanh tiền hải hậu sơn
Tiền Tần hậu Hờn mang ơn cũng nhiều
Tần xưa dạ thể Ngư Tiều
Hạ-nguơn sanh thế gian nhiều tùng Nam
Bây giờ nhiều kẻ tánh tham
Nước nào hiệp với nước Nam tham kỳ
Sanh tâm khôn quỉ ai bì
Ngược xuôi thừa thiếu nương tùy một khuôn
Nói câu khoe giỏi luôn luôn
Tụi mình rằng giỏi lụy tuôn tụi mình
Nghỉ thôi thậm ức tâm tình
Nước nào ở đậu hiếp mình gọi ngoạn
Thỉ chung có việc chẳng an
Làm người sao chẳng lo toan việc nào
Toan mưu Tứ-sắc bài cào
Làm cho tận mạng sạch bào thì thôi
Biết gì việc chúa việc tôi
Vui say một thuở rồi thôi cũng đành
Biết đâu việc dữ việc lành
Không khó chờ của để dành mà ăn
Chẳng phiền thẹn nước thẹn trăng
Thẹn người dương thế thẹn ăn cơm trời
Cho biết hổ thẹn ở đời
Thẹn mình rách rưới thẹn lời chẳng ngay
Ở phải ít kẻ khen hay
Ở quấy chúng mắng khoanh tay mà dòm
Quấy phải lộn xộn giặc chòm
Bất như học hửu phải dòm phải coi
Khó dể tự ý xét soi
Hung chi chúng đánh chúng thoi bầm mình
Tức ôi là tức cho tình
Ngọt ngon tiếng nói thác hình không hay
Sổ lòng biết sức chim bay
Chừng nào té nặng mới hay đau mình
Bấy lâu long ngử nan tình
Đua tranh việc quấy gọi mình rằng ngoan
Ỷ mình ăn nói dọc ngang
Người nghèo giữ đạo thở than không dò
Mấy khi Tiên Trưởng tầm trò
Hòa thi đối phú giả đò ngó ngơ
Của tiền bối rối như tơ
Tiền tài ám nhản ngẩn ngơ mối sầu
Mau mau trống dục Nam-lầu
Của ai trả nấy hết sầu hết lo
Lơ thơ mặc kẻ đói no
Đó đăng rách hết mặc lo làm giàu
Qua cầu than thở cùng cầu
Cầu cao mấy nhịp dạ cầu mấy nơi
Cầu đây đây lại mệt hơi
Không cầu đây đặng thảnh thơi nhẹ nhàng
Lửa muôn nước cũng cả ngàn
Ai mà chửa đặng lập tràng mang ơn
Bề nào hội thí Thất sơn
Biết rằng quân tử tiểu nhơn vuông tròn
Hội nầy đàng điếm chìu lòn
Còn mong dựt của hao mòn con ngươi
Hoa tàn bao nở tốt tươi
Hay phải ủ dột sao ngươi chẳng ngờ
Nhện giăng trước mặt sờ sờ
E khi vướng mắt mật mờ khó xem
Thấy người gánh nước ướt mem
Dầu mà nói phải anh em chẳng dùng
Bây giờ chê kẻ tầm khùng
Chánh tâm bỉnh chánh anh hùng có khi
Tre tàn măng mọc đường đi
Ngồi muồn nghĩ việc bất tri tức cười
Ví dầu vàng chín vàng mười
Vàng tới đất người vàng cũng như xu
Biết thời biết sức quế vu
Không thời vàng cũng như xu ten đồng
Khác nhau có một cái lòng
Vàng xu sắt thiếc bạc đồng riêng căn
Tuy là ăn nói lăn xăn
Giúp lời giúp đủa khó ăn cơm người
Bạc bảy dám sánh vàng mười
Bần nhơn dám sánh con người phú gia
Lời nói gạo quỉ tiền ma
E khi bần tiện phú gia lở làng
Phù dung sớm nở tối tàn
Khác nào bông bí lấp đàng củ co
Khen người khi dễ chẳng lo
Củ co giúp hội chẳng no đở lòng
Của nay lay láng tràn đồng
E khi đói lạnh sốt lòng không căn
Bây giờ ỷ kẻ có ăn
Gặp cơn đói rách lăn xăn không quần
Nói đi nói lại cầm chừng
Nhắc lui nhắc tới cho nhuần lời rao
Gặp cơn lao khổ khổ lao
Hay vầy niệm Phật ước ao việc lành
Lên non hái trái lựa nhành
E khi rụng cội lìa nhành mạng vong
Làm người có Tổ có Tông
Có thân có thích cho đông cậy nhờ
Đở cơn giữa biển xa bờ
Trơ trơ một kẻ dạ khờ không ai
Kiếm người đở thuở chiều mai
Cớ sao biết họa lánh tai xa mình
Sanh tử bất ly là tình
Hoạn nạn tương cứu biết mình hà trung
Gió vay cây cả nhánh rung
Cậy người dắp đất cội thung lên chồi
Dương hương cứu phụ một hồi
Nhan hồi đoản mạng hết rồi công danh
Nhà Tùy Nguơn Bá khôn lanh
Khi Trời Trời giết bia danh lại rày
Vô địch tài giỏi ai tày
Tử nhi vô hối thác rày không căn
Thẹn người hổ nước hổ trăng
Trào nào đa nịnh lăn xăn đão quyền
Cú kêu miệng cú miển tiền
Thịt xôi bất thực dạ phiền bất trung
Nước nghèo dân loạn dạ hung
Nhà nghèo con vợ tứ tung ngũ hoành
Ít ai chữ dạ lời lành
Khua môi múa mỏ tranh giành khôn ngoan
Thánh tri để việc tam cang
Trong Trời ba mối dị đoan quỉ tà
Ngày sau dốt nát thiệt thà
Hay hơn văn vỏ quỉ tà đời nay
Đời an biết vạy biết ngay
Biết thưa biết dạ phép hay kỉnh nhường
Đời nay dạ bạo tâm cường
Nơi thưa lổ miệng đưa đường chê sau
Lão lai tài tận khó âu
Trẻ khôn già dại biết đâu đời nầy
Toan mưu giết thác có ngày
Bảy mươi chớ gọi việc rày lành thân
Tiếng nào để tiếng các lân
Phần nào mà để tỏ phân việc đời
Tu thời tu Phật tu Trời
Đường tu ma quỉ rả rời người tu
Thiên đình cho ấn mấy thu
Qui y thế độ công phu giáo truyền
Đừng khi Trời Phật lòng hiền
Mạo tờ ấn sắc phản tiền vong ngôn
Chẳng kiêng đại đức càng khôn
Thàn trần như thác chưa chôn để gì
Da phấn chẳng dụng mới kỳ
Dụng chi da hổ môi chì gọi sang
Ví rồi mặc kẻ lo toan
Giác cho thế thế cư an ưu bần
Gia ác gia phú gia bần
Tam gia đồng đẳng Phật cần gia lương
Nát gan nát ruột như tương
Thấy đời mặn lạt ghét thương không chừng
Khi ghét tiêu tỏi ớt gừng
Khi thương chuối bánh nữa chừng chanh me
Giúp thêm tu hú gai tre
Trao lời hàng xóm đừng nghe lời khùng
Biết đâu khôn quỉ thời dùng
Nào ai có ép tầm khùng nói vơ
Ngơi dâu nào kén ra tơ
Lộn đi lộn lại ngẫn ngơ ông tằm
Biết sao đối dấu cho nhằm
Nhọc mà dấu mất khó cầm nước Nam
Trước đèn trổ mối từ tam
Còn lo kế hậu nước Nam mối nào?
Phật đà về trước bên Tàu
Làm thơ gởi lại tâm bào nước Nam
Bụng nào vong tứ phản tam
Trừng hai mất đổng xác Nam tiêu điều
Dễ hay thương ít ghé nhiều
Thương nhiều ghét ít để nhiều lời thương
Đa hờn nói việc vong cương
Mặc tình thương ghét ghét thương không cần
Hai vai có Thánh có Thần
Người ngay mắc cạn cỏi trần quản bao
Mảng đời chưa biết làm sao
Huống chi thơ ấu xưng tao kêu mầy
Tuổi trăm chưa trọn làm Thầy
Đầu hai loại tóc ăn mày làm tôi
Xét đời nhiều việc châu ôi!
Làm dử thác nắm tay vôi mà về
Cho nên ba cỏi phân lìa
Ngôi ai nấy xử giỏi về thượng thiên
E người kinh sử truân chuyên
Mà ngưòi chẳng biết Thánh Tiên chỗ nào
Như tằm vô kén nằm vào
Bướm sanh sâu nhỏ chỗ nào phi ân
Chớ đừng yểm cựu nghinh tân
Yểm tân nghinh cựu e thân bất thuần
Xét sao ăn ở có chừng
Xuất ngôn vô độ lẩy lừng tâm càng
Mắt nhìn nhiều nổi tham gian
Phừng phừng như thể lửa than đốt lòng
Mặc ai tưởng đạo bao đồng
Lòng tôi thủ chánh một lòng mà thôi
Nào hay nước chảy huê trôi
Nào hay thân bạc như vôi làm vầy
Chí tâm đèn sách bấy chầy
Nào hay lở hội thân nầy trơ trơ
Bây giờ nhớ lại cuồng tơ
Lấy ra mà gở mối ngơ rút nuồi
Ai dơ thì nấy lau chùi
Tôi dơ tơ tóc rút nuồi mặc tôi
Tôi nói chẳng nghe thì thôi
Thân ai nấy độ nào tôi nói gì
Mình tôi điên lạ điên kỳ
Nhà Thương để dấu biên thùy biết đâu
Bà phước ra dấu cao sâu
Hai bên đối đáp để sau coi đời
Ai giỏi cầu Phật cầu Trời
Cầu cho đặng thánh ra đời hiển linh
Một hai trăm dấu quản thinh
Trong chùa nhiều dấu tinh minh quản đường
Bá gia kiến diện bất tường
Phật Trời dụng phép dị thường thâm mưu
Phật trời diệu phép năng ưu
Ngồi buồn lưu lụy lụy lưu tràn trề
Thuở xưa trào cũng bất tề
Phật Trời cho tướng ra bề phò bang
Trào nay thậm ngặt gian nan
Phật Trời chưa giúp phò an Hớn trào
Ruột gan bứt để chổ nào
Phật Trời giúp sức anh hào rạng danh
Để vầy người gọi hôi tanh
Làm sao rạng tiếng thơm danh Phật Trời
Phật cho nói việc cạn lời
Tôi nào có biết việc đời làm sao
Phật Trời cha mẹ ngôi cao
Trung trần mắc đoạ biết sao than phiền
Đâu đâu chẳng thấy người hiền
Đẩy đưa lổ miệng Phật phiền thế gian
Khát nuớc lòng cũng chẳng an
Đói cơm chẳng dễ khóc than dầm dề
Lọng tâm tham của nhiều bề
Đường tên mũi đạn thác về tay không
Tội hành địa ngục thời đông
Đường Tây-phương Phật sao không ân cần
Sanh vi tướng tử vi thần
Quả lai báo quả cỏi trần tồn vong
Dạ cầu nguyện vái Thần-Nông
Thay đời ngài độ đạo long đời đời
An vui hớn hở thịnh thời
Nơi nơi thong thả đời đời ấm no
Khẩn nguyền Trời Phật thương cho
Làm người sao chẳng toan lo lâu dài
Cơn loạn thân khổ hành hài
Tưởng cho chúa rạng chi này thân tôi
Thấy đời đen bạc than ôi!
Mặc ai thương vạy ghét tôi không màng
Sợ Trời Phật chẳng ngó ngàng
Sợ quanh sợ quất sợ đàng lụy tuông
Biết sợ mới đặng tròn vuông
Bằng không biết sợ như truông tối trời
Sợ lổi là sợi ở đời
Việc phải là việc trải đời thế nan
Ai hay Phật đoạ chùa gian
Phật trời ở cỏi Tây Phang không ngờ
Phật không ép kẻ phụng thờ
Mà đày đọa Phật dại khờ dương gian
Tu nhiều tu phải lo toan
Phật ngồi dãy dọc dãy ngang hởi còn
Phước sâu như biển nổi cồn
Đời nầy hao hớt ai còn thung dung
Quả nầy nghĩ lại quả chung
Có phần phước hậu thung dung người hiền
Phước riêng tôi rẻ chớ phiền
Quả đời chung quả dử hiền hai căn
Từ từ lổ miệng có ngăn
Ai mà không nói không ăn dễ gì
Mình tôi ăn ở dị kỳ
Ai ghét không ghét chê thì không chê
Xem đời nhiều việc chỉnh ghê
Người khôn mắt thấy mắt quê như mờ
Tai nghe lời nói phỉnh phờ
Thò tay vô lờ mắc kẹt cái hôm
Lủng chày mất cá làm om
Lòng tong lọt lưới khó . . . khó mờ
Vô duyên con ở bến đò
Bộ hiền lui tới ngắt ngò ngó ngơ
Ai dè Đông-lộ đường dơ
Hại người trung liệt bơ vơ giữa vời
Nên hư người hỏi Phật Trời
Phần ai tội phước đừng lời hỏi tôi
Kẻ phải người quấy thương ôi
Hai đường lành dử nghĩ thôi tại mình
Nói cùng việc thế bất bình
Cớ sao người lại nghi tình chẳng lo
Ất-Mẹo sắp tới chẳng no
Canh-Than định chánh nhơn do vấn thùy
Nói trước người lại bất tùy
Nhơn tranh ngôn ngữ vấn thùy nhi ngôn
Nực cười tôi dại người khôn
Biết chi mà nói một môn tầm khùng
Việc không nói có chẳng dùng
Tới đâu hay đó tầm khùng làm thinh
Có rồi người cũng chưa tin
Chừng nào thấy việc đao binh mới tường
Nói ngọt khác thể như đường
Người liều của thí cúng dường ác tăng
Như tôi lòng có tham ăn
Kim trời diệt thứ búa trăng một từng
Ngó đâu thấy những ớt gừng
Trước đèn xem truyện nửa mừng nửa lo
Khói tàn phất gió bay tro
Làm người trí dỏng phải lo hội nầy
Mất bảy còn sáu để bày
Nói theo đường củ dấu Thầy di ngôn
Mất sáu còn bảy thế khôn
Mất bảy còn sáu một môn phá rừng
Hoáng tẩy bàn hậu để gừng
Dẫu y như ý tu rừng tranh đua
Đem lời cay đắng chát chua
Nam mô thì bán hơn thua mua vào
Ngược xuôi khôn quỉ hổn hào
Từ bi tưởng Phật người nào cũng không
Thoàn câu dời bến đợi trông
Ngư, Tiều, Canh ,Mục hóa long có ngày
Con vua mà lấy ăn mày
Căn duyên trời định hội này phải cam
Tu nhân tu nghĩa đừng tham
Tu trung tu hiếu phải đam vào lòng
Để coi cọp nọ hóa rồng
Sấu nằm đáy biển ngựa hồng lên mây
Mục Liên đây lại một cây
Nhan hồi bất hạnh xuất nay Thần đồng
Nào hay rắn nọ lộn rồng
Rồng thời lộn rắn có chồng hay không
Cha già luống những đợi trông
Chừng nào gặp hội không trông năm nầy
Thuấn xuân trâu chẳng đi cày
Trời Nghiêu lập lại ăn mày thành Tiên
Mảng đày căn bịnh mới yên
Chăn dân một cỏi thời khuyên nước nhà
Khuyên trong bá tánh trẻ già
Phật xa tây-tự ma mà gần đây
Chớ lo đốn gốc bừng cây
Giây nầy khác thể như giây chuổi rày
Trước mưu đạo nghĩa của Thầy
Để cho Phật định hồi nầy phải lo
Bần tăng sãi khó ăn no
Học đòi Lang thị hết lo hội nầy
Cám thương bá tánh khó rày
Tràng an diễn thí ăn mày nhà thương
Ải quan giả dại biên cương
Giấu thời để dấu oan ương vái Trời
Thương cho bá tánh nhiều lời
Hội nầy tân cựu rả rời hiệp tan
Thiên cơ lố máy dị đoan
Họa Trời gởi lại Phiên bang ngày rày
Khác như nhạn nọ lạc bầy
Mai chiều cũng đặng một ngày thọ an
Cực lòng chớ thở đừng than
Nên hư có lúc hiển vang có thời
Huỳnh hôn tốt đất sáng trời
Xác phàm cũng đặng đổi vời thượng thiên
Ép gan xử dạ đừng nghiên
Vạt xiêu sửa vạt chưa yên nổi phiền
Hai mai hợp lại một tiền
Người trong Trung quốc hay miền càn khôn
Chơn kinh bạch chỉ thế tôn
Chí tâm mài sắt nhứt ngôn tu trì
Kỳ Hương tiếng để biên thuỳ
Càng nhơn hai tỉnh dị kỳ cười chê
Vỏ Hoàng đày kể chăn dê
Triệu Vương mắc đọa khuyển kê tại trời
Giang san nay đổi mai vời
Sóng cao vì gió sáng Trời nhờ trăng
Ngàn trùng nước yếu lăn xăn
Màng màng đóng váng không ăn cơm Trời
Đền Nam sơn thủy sáng ngời
Nam thanh nữ tú một lời tu thân
Tỏ đèn Nghỉa dạy nhân phân
Gào thưa lưới bũa phi ân bất tùng
Tích cốc mới rỏ anh hùng
Phòng cơ cho kẻ phục tùng trí tri
Đời nào có thạnh có suy
Phàm trần nhiều kẻ khinh khi Phật Trời
Tam quan mở cửa sáng ngời
Giấu non để đó nhờ Trời năm sau
Chừng nào hết thấy con trâu
Môi son má phấn đâu đâu xem tường
Tới đây mới gặp mối tường
Sang ba dục bảy mới tường ấu nhi
Sông ngang sông dọc một khi
Ngả tư Chợ quán bất tri minh tình
Khôn thời chơi quán ngủ đình
Dại thời vào chốn minh tình nghe kinh
Họa lai phước chí tâm linh
Mặc hồng đổi lại đao binh dấy loàn
Tới đây thôi mới nửa dàng
Tráng An diễn thí nhứt tràng an ninh
Khó thời niệm Phật trừ kinh
Dể thời chấp ấn đao binh hàng đầu
Một sông biết bắt mấy cầu
Kẻ qua Đông lộ người hầu tây phương
Giữa vòng có núi trung ương
Nam thiên mở cửa khó thương bạo tàn
Mương khai có núi ngăn đường
Sông sau lộ cái hai làng hiệp chung
Nổi nầy phân rẻ cội thung
Vận nghèo phải chịu Tiên cung hiệp hòa
Nam mô hai chữ Di-Đà
Bồ đề chuổi hột Phật mà la ma
Thuở xưa Đại-thánh ngài ra
Tam thiên đồ đệ xét ra không trò
Mưu sâu kế hiểm chẳng dò
Lọng khơi trong dạ tam dò đưa sông
Hạ-nguơn nay đã hết trông
Tại nơi Thất-thập Văn-công chê đời
Đa ngôn đa ngữ loạn lời
Đa kinhđa sử ở đời loạn tâm
Phật vương tưởng đạo mười lăm
Tam Nguơn tứ quí minh tâm dặn dò
Tích chi đồng bạc con cò
Vàng mười thấy đó giả vờ ngó ngơ
Hội nầy tôi chúa bơ vơ
Chim không cây đậu ngẩn ngơ mối sầu
Vì ai dạ đứt Nam-lầu
Lòng đây chỉ giốc bắc cầu qua Tây
Chợ voi thưa thớt ngày nay
Chiều mai cũng đặng một giây phố lầu
Để coi dạ đó không cầu
Sông không nước uống lòng sầu khát khô
Hay chi hai chử Nam-mô
Nhà giàu nhiều của ta vô mới tày
Ý tình để tiếng lâu dài
Gẩm trong tiền của có tài phép chi
Làm người lấy đó mà suy
Nhiều tiền nhiều bạc ngu si thêm nhiều
Chẳng biết việc cực sáng chiều
Chẳng lo thân khổ lo nhiều lời hơn
Lo việc bạc nghĩa phi ơn
Thâu đa xuất thiểu tình hơn một mình
Ít ai xét lẻ ân tình
Thương người đói khó nghĩ mình no đây
Ít ai xét việc vạy ngay
Thương người cực khổ mình đây sướng rồi
Ít ai sợ thác luân hồi
Sống trên dương thế ỹ ngồi trên cao
Người nói thác mất hay sao
Tôi e Diêm-chúa đề lao chen người
Nặng tội sa cửa thứ mười
Nói ra đủ lẽ cho người đặng hay
Tới cửa mười hai phân thây
Nhồi da xáo thịt huờn nay thú cầm
E cho mắt bịt người lầm
Đừng e việc tội thú cầm nhẹ vo
Mèo nọ no lại nằm co
Mèo nằm rình chuột còn lo đói lòng
Chuột lan nó chạy ra đồng
Trâu ai thả đó mích lòng không lo
Phải đem tiền bạc dằn kho
Rước quan Thầy-kiện lại lo chuyện nầy
Trước tang tớ để cho Thầy
Thầy đưa cho tớ việc nầy phải phân
Việc Phật chẳng phải việc dân
Dân là dân Phật phải cân cho đồng
Việc phân Phật chẳng vị lòng
Tội ai nấy chịu dự phòng tội thân
Phật Trời thì phải cầm cân
Không lui không giác mà dân trách phiền
Tiền hậu hửu Chánh giáo truyền
Một nhà con dử con hiền giết nhau
Phật Trời người chẳng thấy đâu
Hai Mèo hai Cọp hai Trâu ngầy ngà
Cai rằng chia ở hai nhà
Hai rồng tranh đấu giởn mà trái châu
Việc đâu phải nói việc đâu
Mới là mới nói cũng lâu bầy chấy
Bấy lâu nhiều tớ một Thầy
Bây giờ một tớ nhiều Thầy quá kinh
Trước linh sau cũng có linh
Lẻ nào Phật để u minh vậy hoài
Trước tài sau cũng có tài
Lẻ nào Phật để dại hoài không khôn
Cố thiệt năng xử đa ngôn
Xử tà xử chánh xử ngôn xử cuồng
Tâm dục hỉ nộ sầu buồn
Ai lạc ái ố dục cuồng than gian
Dục ma dục quỉ đa nan
Dụa đắt minh thiện bình an trẻ già
Dục đắt tâm Phật thiệt thà
Dục lòng hung dử thiệt thà lòng ma
Nhựt trình khán quá gần xa
Xem trong Nam Việt nước ta thạnh thời
Đêm nằm niệm Phật vái trời
Cầu cho trăm họ tùng đời Thánh Tiên
Bây giờ tới vận hòa Phiên
Hiệp tinh nhị quốc mới yên nước nhà
Mảng lo hiếu đạo cần cà
Phúc đâu vận chí tấn hòa Thới-Hưng
Nhìn xem phàm cảnh rưng rưng
Thấy tà ma quỉ đều xưng anh hùng
Một mình luống những nằm mùng
Phúc đâu trận gió đùng đùng ra oai
Làm người sao khỏi ba tai
Hết cơn bỉ cực thới lai mới tường
Tuy không chinh chiến cang cường
Vọng cầu quốc thái minh đường khương ninh
Bất đụng xuất động giao chinh
Cầu hòa Phật giúp khẩu binh trợ tài
Cầu cho bá tánh lâu dài
Xuất chinh vô pháp vô tài hao binh
Thác nhứt nhơn sự bất minh
Tội đa thậm tội chiến chinh hại người
Phép mầu đánh giặc vui cười
Đánh giặc mà khóc hại người tội đa
Cầu Trời khẩn Phật độ ta
Giặc ta quỷ giặc ma thời đừng
Đời nầy nhiều việc ớt gừng
Sát nhơn hại vật thì đừng mới nên
Đừng lòng sanh sự phao tên
Phao tên sát hại nghĩ nên việc gì
Tích thiện hưởng đất hương-kỳ
Tích tên tích pháo sự thì tích hùng
Thiện tâm tích đức tích trung
Ác tâm tích bạo tích hung lo hoài
Nhẫn nhẫn mới dặng lâu dài
Hung hăng tà nịnh phước tài có đâu
Phật cho kim bút đề câu
Giáo người thiện nghiệp đâu đâu hãn tường
Mặc ai rước khách đưa đường
Phật Trời dạ thẳng thường thường không sai
Ai ở quấy phải mặc ai
Gắng lòng tới lúc chiều mai coi đời
Giáp Tý hội Phật hội Trời
Qua năm Kỷ-Tỵ lập đời thanh nghiêm
Mản cổ lập lại đời kim
Mản kim lập cổ thanh nghiêm đời đời
Thập bát quốc hội Phật Trời
Bất dạ bất nhựt một đời minh linh
Xuất binh ở ngoại quản thinh
Đằng vân giá vỏ tinh minh quản đường
Giáp Tý hiệu một thái bường
Ký hiệu lập hậu thượng đường mấy năm
Thứ nhứt tồn dĩ cơ thâm
Thứ ba giáo thế thứ năm ra đời
Thứ sáu hòa hiệp nước trời
Khuyên người chữ dạ nghe lời thảo ngay
Ngày sau không có ăn chay
Giử lòng cho chặt thảo ngay thọ trường
Ai còn dạ bạo tâm cường
Lập đời thanh tịnh bất tường xử tiêu
Độc trùng ác thú phi diêu
Nhơn trần thậm tội xử tiêu quỉ tà
Uống phù như con một nhà
Tiền khi thánh đạo bất hòa bá gia
Hậu lai đất Thánh ngài ra
Độ phù giáo đạo tiêu ma tiêu tà
Nghêu ngao sơn thủy rừng già
Lòng ngay làm Thánh lòng tà xử tiêu
Trước noi đất Thuấn Trời Nghiêu
Hậu huờn cỏi thọ tiêu diêu trung thần
Qui lai Trời Phật Thánh Thần
Lọc lừa chí để phế trần thánh tâm
Tiền đường lập đế phế âm
Hậu lai phế thế phế thâm trung trần
Tây phương cỏi thọ hưởng phần
Ai ai gắng chí cỏi trần khá tu
Phải cần biển Thánh rừng Nhu
Đặng mà chiếm bảng trung thu danh đề
Trào xưa có Cậu có hề
Trào nay có Cậu không hề tớ tôi
Xem đời chắc lưỡi than ôi!
Hửu sư vô đệ thương thôi hậu đời
Đờn bà Phật dạy nghe lời
Đờn ông nhiều kẻ cải trời loạn tâm
Trở dương vận khí vi âm
Trở Âm vận khí minh tâm dối lòng
Âm dương vận khí hiệp đồng
Quang minh tương hội một lòng an khương
Vận khí qui Trụ phế Thương
Chừng nào mạc Trụ an khương nước nhà
Vận khí từ trẻ tới già
Quang minh chánh lý nước nhà loạn dâm
Vô cùng kế hiễm mưu thâm
Dụng đường vận khí loan dâm minh tình
Ngọc hoàng chiếu số trào đình
Phật Trời khiến loạn minh tình khó phân
Vận khí kẻ nghĩa người nhân
Những đường vô loại khổ thân lại gần
Việc Phật tiêu xuất ba lần
Khuyên người Nam Nử tưởng thần nhập tâm
Đời nầy như đất tồn lâm
Đuốc soi hang tối cơ thâm ít người
Ngưởng than Trời Phật ít người
Một mai tôi thác thương người mồ côi
Bao giờ cho hiệp chúa ôi
Cho tôi thấy Chúa Trời ôi là Trời
Phụng loan sánh phận theo thời
Hoa tàn tiếc ngọt nương đời từ bi
Vận khí thiên địa tu tri
Quang minh linh tánh tham chi tục đời
Trái lý khó biết Phật Trời
Phép nhiều việc lạ trái đời nan tri
Việc trước Phật hành ngu si
Tai nghe mắt thấy cung ly thảm sầu
Một Thầy chỉ bảo đạo mầu
Lóng nghe vắng vẽ từ đầu chí đuôi
Bao giờ cho gặp nước xuôi
Thấy đường nước ngược không nguôi trong
lòng
Sóng xao đất lỡ chập chồng
Tai nghe thuở trước động lòng thở sau
Bây giờ căn bịnh còn đau
Nghỉ hồi thuở trước lo sau thảm phiền
Loạn dâm huờn thú như tiền
Dâm khuyên bá tánh lòng hiền phân căn
Ngồi buồn dọc nước giởn trăng
Nhứt thinh rửa sạch phân cân riêng mùng
Phân cho dân chúng tương phùng
Kết duyên nam nữ phục tùng phu thê
Phân căn cho kẻ kiểng huê
Bạc tiền của Phật phu thê hưởng phần
Lương duyên rồng phụng châu trần
Nữ nhân hửu phước dựa phần quân sư
Dạy đều các quốc phân chư
Chia vườn chia đất an cư tịnh bình
Hai sáu là tuổi vua mình
Thập tứ hưởng thọ trào đình gia tăng
Một nàng Hoàng hậu hiệp căn
Tuổi vừa hai tám Trời trăng hiệp hòa
Phụ mẫu trường thọ nước nhà
Nhứt phu nhứt phụ thiệt thà qui căn
Thiên địa nhựt nguyệt Trời trăng
Quốc vương chánh thất ngoại căn vợ chồng
Trời chiều tri thức tấm lòng
Tới mai coi đủ vợ chồng hay không
Biết mà không nói như không
Nói ra biết chuyện mênh mông khó bàn
Trước bịt xem ý xóm làng
Sau dầu tỏ rạng chỉ đàng người đi
Bất kỳ nhơn thính nhơn khi
Khai đường mở ngõ không đi không cầu
Trào nào quan tướng không hầu
Trào nay thất mẩu bất cầu như không
Chưa thấy nói chuyện minh mông
Việc rồi nhắc lại cũng không hay cùng
Xứ xứ diệt hửu anh hùng
Sợ người nói bậy vô cùng đắng cay
Thoạt ăn thoạt nói khó thay
Nói bậy nói bạ đắng cay bực mình
Trách thay Bắc địa lọng tình
Tác thơ kinh sử bất bình trung cang
Đêm nằm nát một lá gan
Oán thù nịnh tặc chẳng an trong lòng
Ngày sau thiệt vợ thiệt chồng
Căn duyên Phật định tơ hồng xe săn
Bấy lâu trời lại cách trăng
Hội nầy nhựt nguyệt hiệp căn vững bền
Thiên cơ dựng nghiệp một nền
Nhứt thinh ngó thấy điện đền vui thay
Xuất tình mật trí người hay
Chim đậukhông bắt chim bay theo rình
Khoe khoang chi bấy cái hình
Bao nhiêu tâm sự xuất tình con ghi
Như vầy Phật cũng từ bi
Ngọc-hoàng chiếu số dung chi cho đời
Sông mê phủi sạch trong Trời
Kiển tiên đem lại người đời vui thay
Đừng chê Trời Phật chẳng hay
Ngày sau thân thể như cây không trồng
Khát nước thì chạy vô đồng
Giếng Tiên hai cái rửa lòng nhơn dân
Bạc vàng lộn lạo không phân
Trông Trời nhứt sĩ dạy dân rõ ràng
Thấp cao vàng biết tuổi vàng
Gặp cơn lửa đỏ màu càng thêm xuê
Anh em đừng cười tôi quê
Khỉ mà cởi Rắn con Dê cởi Rồng
Một khi lộn lạo vợ chồng
Thiên đường hiệp nhản phụng rồng sánh đôi
Cảnh phật có chúa có tôi
Không sanh không đẻ kết đôi sum vầy
Chơi Tiên tỏ rạng như ngày
Không chơi thầm tối hội nầy u mê
Hội nầy lập Trụ thả dê
Trái phần nhơn bất mê huê xử đời
Hiệp nhản mới thuận lòng Trời
Trái tâm lổi dạ phế thời cho huê
Mặc tình thế sự khen chê
Tu mà không vợ tu quê tuyệt đời
Phật sanh thiên hạ trong Trời
Có nam có nử nối đời quốc vương
Ỷ giàu như ngựa buông cương
Như trâu rút mũi khó nương ỡ chuồng
Dạ sao mà dạ không buồn
Thiên cơ thất quốc luôn tuồng bất lương
Ăn ngay ở thẳng Phật thương
Người nào bất chánh bất lương tội nhiều
Hạ-nguơn Phật đã bỏ liều
Phậtcho sĩ xuống dạy chiều huờn mai
Dạy lành kẻ gái người trai
Mặc tình giá trẻ nào ai ép lòng
Nghỉ đời càng nảo càng nồng
Càng xao gia đạo càng lòng đắng cay
Nguyện Trời không cánh mà bay
Chưn không đạp đất thoại thay con Trời
Hạ-Nguơn nay đổi mai vời
Phật cho trẻ ra đời nối sau
Bấy lâu cá ẩn trong ao
Hội lành bao nở trên cao phụ lòng
Hiếu trungkhá giử rặt giòng
Vẹn toàn mới đặng đạo đồng Bửu-Vương
Sách đèn công khó vi luơng
Chí tâm đặng quả Phật-Vương địch phần
Chẳng lo hiển Thánh hiển Thần
Dạ lo phú quới cỏi trần đọa thân
Phật dụng tích đức tâm ân
Phật Trời bất dụng phi ân quới quyền
Lục thất trí độnhư tiền
Bơ vơ người thế như thuyền lọng khơi
Nay nói như thể nói chơi
Khổ thâm khổ hạ mệt hơi chớ phiền
Ở sao cha mẹ đừng phiền
Tử giai kỳ tử con hiền nỡ vong
Ngồi buồn trách phận long đong
Tưởng hồi tự áihóa long đã rồi
Nào hay dương thế còn ngồi
Linh đinh sống-dập gió dồi từ đây
Phụng hoàng đủ cánh rồi bay
Chim sâu chưa đủ nằm đây thảm sầu
Quản bao thân trẻ giải dầu
Đội ơn tứ đại lập dầu xót xa
Bao giờ thấy PhậtThích-Ca
Thấy chùa Công-phũ gần xa dục tùng
Bấy lâu tưởng thiệt thằng khùng
Bây giờ mới biết anh hùng trí tri
Đại hùng đại lực đại bi
Thương thân vận bĩ thế suythãm sầu
Bắt con Ô thước đội cầu
Qua Tây vần đạo dạ sầu Nam-bang
Ông phò nhị-tẩu cư an
Đầu Tàu vấn đạo Nam bang sụt sùi
Thiếc ten sắt sét khó chùi
Vàng mười củ vỏ ngậm ngùi lòng son
Điễu nằm chót núi thon don
Ngư trầm thủy để núi non hao mòn
Thú ngơ bề thú sao còn
Người ngơ dạ ngọc hao mòn con ngươi
Cảnh mầu một cụm tốt tươi
Phiền người niệm Phật xúm bươi đạo Thầy
Thuở xưa Phật có tỏ bày
Ngày sau bổn đạo chê thầy không linh
Ngồi buồn vở sách xem kinh
Tu tâm phước chí tâm linh Phật mình
Cơ gia phản trí lộng tình
Giết nhau như thể trâu sình cá ương
Rồi đây thấy thảm thấy thương
Thấy đường sanh tử oan ương giửa vời
Ai ai tâm chánh giử lời
Việc tà đừng nhớ chánh thời đừng quên
Ông mà kêu ổng sao nên
Bà mà kêu bả không quên lời tà
Mợ mà kêu mở chẳng hòa
Cậu mà kêu cẩu thiệt là tội đa
Cô mà kêu cổ thiết tha
Dì mà kêu dỉ xét ra dối lời
Dượng mà kêu dưởng khác thời
Anh mà kêu ảnh trái lời bất minh
Chị mà kêu chỉ lưỡng thinh
Vợ chồng thứ tự bất minh nghịch thời
Trường xuân minh chánh lập đời
Chồng anh vi chánh vợ thời làm em
Tây-dương vợ chị chồng em
Nghịch phần nhơn vật khó xem minh đời
Ai ai chớ trách Phật trời
Minh tâm thuyết lý nhiều lời cao sâu
Trớ trêu đờn khảy tai trâu
Nước xao đầu vịt gẫm lâu nực cười
Thánh xưa trước đã lầm người
Sau người lầm Thánh vui cười ngửa nghiêng
Ngồi buồn cất bút chép riêng
Đặt làm chín bổn bình yên coi đời
Xem trong thế giái để lời
Ăn cơm dưới đất nói đời cười quê
Tu thời thảo thuận phu thê
Cha con hiệp dạ kiểng huê sum vầy
Dương gian khó tỏ lòng Thầy
Nhiều người mắt bịt cải rày trí ngu
Cải tà Thầy dạy việc tu
Việc nào cũng bỏ thiệt ngu cho mình
Đời nầy loạn chí bất bình
Tùng tâm sự thế tất hình nan kham
Có câu thất hiếu hửu tam
Vô hậu kế đại việc tham tu hình
Tu tâm qui chánh đại tình
Việc tà trước mắt lánh mình thời nên
Thầy xưa dạy chánh vội quên
Tùng tà mà gọi việc nên khoe tài
Trường thi không có một bài
Xưng rằng quân tử anh tài văn chương
Đạo lý tối đại vi lương
Sách nào chử đó cám thương anh hùng
Rừng nho biển Thánh vô cùng
Bất hành bất đáo xưng hùng nan phân
Sang giàu khó biết thích thân
Nước còn an trị khó phân chánh tà
Đói rách mới biết việc nhà
Nước loạn mới biết chánh tà quan dân
Chữ tình buột với chữ ân
Muốn bề phải trước phải phân chánh tà
Lung tung sát hại nước nhà
Muốn làm hào kiệt phế tà vi ân
Chữ rẻ trước mắt quan dân
Chữ mắc để đó vô ân làm gì
Giáo sĩ dựt của biên thùy
Lập thân hành đạo chổ gì nói ra
Chi bằng ra chốn hương tha
Trước hang tầm bạn lân Gia gởi mình
Cớ sao không có hiệp tình
Sửa tâm nan biện dỉ hình thiết tha
Nước nhà gẫm thiệt không cha
Văn mà nuôi vợ mẹ cha ít nhờ
Ai cho ăn học dại khờ
Lớn khôn nhiều kẻ cậy nhờ mẹ cha
Quốc-vương thủy thổ kể ra
Đời nầy thất quốc mẹ cha không quần
Ngọn rau tấc đất nói chừng
Sử kinh để đó ớt gừng để đây
Tam cang trung hiếu đời nay
Ngũ thường giử việc thảo ngay đời nào
Thiệt đời u ám hổn hào
Vô nghì lể nghĩa xưng hào chỉnh ghê
Tu nhiều vốn thiệt tu tê
Nói theo tiếng thổ nhiều chê nhiều cười
An-giang hại Phật nhiều người
Vui chi Sađéc ghét người công phu
Quan tướng vẻ mặt mà ngu
Hương nhân chẳng đặng chiếm thu cầm chầu
Mất cha sao dạ chẳng sầu
Mất mẹ khó kiếm nương hầu thiếu chi
Ông bà thuở trước có ghi
Tu trần chịu chử ngu si bực mình
Khôn ngoan ngôn ngữ lọng tình
Người tu phải giử ý mình tái lai
Quốc loạn miệng chớ hở mai
Nhuyển nhừ mối nước mặc ai tranh tài
Giấu gương hậu kiến soi ngoài
Phải dùng ẩn sỉ ẫntài dả ngu
Chí xuân chí tuyết trung thu
Anh hùng hội thí công phu sách đèn
Chí thân chịu chữ khó hèn
Chừng nào tỏ rỏ ngọn đèn tâm linh
Hội lành nhờ đức âm binh
Thình lình tiếng giây quản thinh tốc trầm
Xét xem sự thế cho nhầm
Hậu lai vô sĩ tốc trầm nhứt tâm
Vô nhơn tri hậu cơ thâm
Không người nhứt tánh nhứt tâm lo đời
Mấy khi nhơn thế thành Trời
Phật đem Nam việt ở đời Cao mên
Dặn lòng kim thạch đừng quên
Rồi đây thấy việc hư nên tức thời
Phật ra ân xá cho đời
Tội ma ma xử tội Trời Trời phân
Phật cho loạn động quan dân
Xác phàm khá giử cho thântích tồn
Phật xử tiêu xác tiêu hồn
Giử sao cho đặng tích tồn đồng nai
Một năm súng nổ điếc tai
Hai năm điêu hảo chẳng ai tranh tài
Tây về đói khát nằm dài
Đừng lo mắng lén chưỏi xài người Tây
Chừng nào tới đó thì hay
Bây giờ chưởi lén người Tây hoài hoài
Chẳng lo học phép học tài
Để lo nói lén mắng xài người Tây
Đều chê phép Phật không hay
Tây hầu cận Phật người Tây cũng tài
Thấy người khác thế nói hoài
Nước nào như nấy phép tài Trời cho
Người nào dạ tưởng lòng lo
Có phần Phật định Trời cho phép tài
Tu đâu chơn hớn chơn hài
Tu đồ sắc phục diện ngoài gọi tu
Tu người tu trái mù u
Ba da ruột đắng đựng lu nấu dầu
Tu Phật tu thảm tu sầu
Tu Trời giữ đạo vọng cầu quốc vương
Người nào lòng tưởng Tây phương
Có khi gặp phước khỏi vương lưới mành
Phật Trời minh chánh chẳng đành
Vong cha phản mẹ chẵng lành thọ ương
Phật Trời xử mạt nhà Thương
Lập thêm Trụ chúa Châu vương đại tài
Cửu vương nhà Hớn lâu dài
Quân sư trí huệ đại tài phụ vương
Tám con hoàng-tử an khương
Một con kế hậu chánh vương vị trì
Xủ địa khai huê giảng tuỳ
Bần cùn phát phước hửu trì vửng ngôi
Dục tốc bất đạt người ôi
Bạo tàn bạo phát nghỉ thôi không đời
Nên hư Phật khiến vận thời
Lòng người dời đổi đổi dời sao xong
Sang giàu có thuở long đong
Người ngay mắc nạn ám long phải tùy
Tam thinh rốc hết mới kỳ
Trơ trơ hột mít còn gì nói le
Miểng vùa sánh với đủa tre
Tô kiểu chén đá sạch que chẳng còn
Đồ sành tới đó hao mòn
Đồ đồng thau thiếc chẳng còn nhứt thinh
Tam thinh tiêu hết sử kinh
Nhứt thinh tiêu sạch bình minh Phật còn
Của Phật hơn mười Saigon
Trân châu bửu vật sách còn nôm na
Tới đó Bồ tát - ngài ra
Chăn dân một cỏi quốc gia phép tài
Phật ra hội thế cỏi ngoài
Của trần phi nghĩa Phật xài tội chi
Bao giờ gặp chốn cung ly
Hội nầy chịu chữ ngu si khó hèn
Hạ-ngươn thân thể bóng đèn
Lao xao buổi chợ mắt ghèn lấp người
Bây giờ thì tốt thì tươi
Chàng ngang dắt dọc sau ngươi ở truồng
Bây giờ vui vẻ thơ tuồng
E sau không khố ở truồng sầu bi
Làm hội dạy thế tu tri
Dạy người giữ đạo xét suy thơ bài
Hội đồng tam giáo phép tài
Phật Trời quân chánh sách ngoài còn ghi
Tràng an dụ giảng hòa thi
Ai mà liểu đắt Tiên tri ra tài
Việc Phật lạt nhách hoài hoài
Dạy đời chí thiết nghe ngoài lổ tai
Lạt nhách lòng gái lòng trai
Nghe thời ngoài miệng không ai nghe lòng
Nên hư cũng tại cái lòng
Nói nhiều nghe ít lại phòng oán ai
Nói ít nghe đầy lổ tai
Suy đời cổ - giảng kim-lai biết lòng
Từa tựa da bưởi da hòng
Ruột thời như ruột cái lòng khác nhau
Dò sông khó biết cạn sâu
Dò lòng thấy đó khác đâu miệng người
Thấy đời ruột héo miệng cười
Một muôn không có mười người nhứt tâm
Liếc xem đạo lý cơ thâm
Hờn sầu chưa bớt một trăm dư ngoài
Chẳng thương việc vắn nói dài
Thương thời khỏa lấp che ngoài dấu trong
Khen người thiếu việc dư công
Đất Tần Nam ở Tổ Tông khôngmồ
 A dua múa mỏ hầm hồ
Nghỉ bầy vô loại quá đồ súcsanh
 Tối Trời nhà ngói như tranh
Nhà ai nấy biết tan canh mới tường
 Liếc xem nhơn thế nan thường
Nan tri quỉ cốc nan tường Tiên sanh
 Vật còn nhớ nghĩa khôn lanh
Người mà bất luật hôi tanh chẳng dùng
 Ăn no trở súng bắn đùng
Phật Trời nở phụ anh hùng lâm nguy
Hiệu đề cung hạ tân-hi
Ba Ông về độ lâm nguy buổi nầy
Lục bình chưng cúc tỏ bày
Huê sen hớn hở đèn Thầy song song
Quốc vương thủy thổ gia phong
Trần truồng trước mắt phụng long Phật-Trời
Thảm thương mắt thịt ở đời
Trời mà hành Phật Phật hành Trời đây
Người phàm xét chánh mới hay
Vọng thờ gia thất đời nay khó bì
 Nhựt gần lố mắt biên thùy
Nội tuần chánh ngoạt chí kỳ Phật lai
Tuy chưa tới cảnh Thiên thai
Song đà gặp Phật Như lai giáo đời
Chẳng nghe tại ý dân Trời
Giáo răn chí để cạn lời thì thôi
Thiệt thằng phá của là tôi
Của đời ma quỉ để thôi làm gì?
 Dụng không tại ý biên thùy
Tôi phân cho đủ việc kỳ mới thôi
Tưởng của tội nghiệp thân tôi
Âu lo mối đạo lấp thôi miệng người
Tuy là ăn nói vui cười
Sai ngoa thất thế nổi người than ôi!
Thương đời không chúa không tôi
Loạn tâm dân chúng thương ôi hao mòn
Chớ quên nẽo củ đường mòn
Rủi chưng trợt té hởi còn bịnh đau
 Đường mới người chẳng biết đâu
Lội càng đế . . . . . . . . nước sâu hụt giò
Chăn trâu chẵng phỉ chăn bò

Đưa đò người cũng đưa đò chung thân
Không phần người cũng không phần
Già đời phi nghĩa phi nhân già đời
 Trái thơm vỏ . . . . . . . . . . . . cúng Trời
Bỏ cùi còn mắt ăn thòi rát môi
Ghét chúa bao thuở thương tôi
Ghét tôi bao thuở thương ôi chúa mình
Trái thơm nhiều mắt cang tình
Đặng ăn chặn giửa bất bình ngoài trong
Mẩu long sanh đắc tử long
Hổ phụ hổ tử trái bông tại nhành
Cây đắng trái ngọt để dành
Cây ngọt trái đắng chẳng lành bỏ đi
 Lời ghi người hởi lời ghi
Người ở ăn hết người đi thời còn
 Dân xưa như thể gổ tròn
Dân nay bát giác dạ còn lục lăng
 Thương dân không cội không căn
Tây-phiên trấn thủ lo ăn bạc tiền
Đa ngân phá luật phản tiền
Tòa-sơ thầy kiện cải liền bạc trăm
 Khiến dân bất chánh tà tâm
Người quấy mà có bạc trăm phải rồi
 Đồng bạc bất chánh bại tồi
Mắt tham đồng bạc thôi rồi nghĩa nhân
Nặng nề mang nhục chử dân
Trung-huê Dân-quốc khó phân vùi đầu
 Thôi thôi thấy nói mà sầu
Từ cơn ly loạn nhức đầu điếc tai
Cậu giàu coi thiệt cậu hai
Chúa nghèo không biết chúa ai mà nhìn
Ở chi lưỡng dạ bất bình
Gia bần trí đoản tức mình thế suy
Trải xem Tây-hớn tùng qui
Tự tiền dĩ hậu thế suy vọng cầu
Như lai Phật hiện Nam-lầu
Khẩn nguyền Trời Phật giải sầu Hớn-bang
Cầu cho quốc thới hiển vang
Như-lai cứu độ thiện đoan làm đầu
Lý thàm tối thị nan cầu
Quân thoàn dân thủy dân đầu vua sau
 Nhà thờ lập chánh mấy lâu
Tây-Nam một dạ lo âu Phật Trời
 Quốc thơ giao hội để lời
Ngày sau cho biết Phật Trời một ngôi
 Đời chê Trời Phật bí bôi
Phế miền cực lạc gẩm tôi tri tình
 Phật tâm lộn lạo nhơn hình
Soi người trần thế bất bình ở ăn
 Khác nào váng nhện che măng
Chừng nào thấy ngọn biết căn đất bồi
 Mới ăn ăn nói đứng ngồi
Dụng heo cúng kiến đền bồi thâm cao
Bấy lâu tiêu tứ công lao
Chư binh đói khác biết sao cúng thường
Song song tỏ ngọn đèn hường
Cầu may cứu Nguyễn tỏ tường Kiến an
Ước sao biết tiếng chư bang

Xuất tâm đối ngử mới an tấm lòng
Bấy lâu lai láng tràn đồng
Nay qui nhứt thống cầu lòng Thánh-Tiên
Ra công đối ngử trừ Phiên
Hữu tình Trời Phật Thánh Tiên độ hòa
 Hữu tài hữu pháp an tà
Hội ơn minh kiến nước hòa nhà an
 Đền ơn khi hiệp lúc tan
Kẻo thân áo não tâm can nặng nề
 Ơn người trả đặng trọn bề
Mang ơn chưa trả nặng nề lòng son
 Lời nguyền biển cạn mòn non
Mới rằng quân tử lòng son đá vàng
 Chí tâm khai rạch đấp đàng
Bắc cầu Tây Quốc qua tràng Nam Bang
 Nhà thờ phố ngói chẳng an
Đạo lai sao đặng hiển vang trên đời
 Học đạo bất cố Phật Trời
Bất thường chiêm ngưỡng khó đời dân ôi !
 Lao xao lòng dạ khổ tôi
Chẳng suy chẳng nghỉ lòng thôi khổ lòng
Lánh nơi cá chậu chim lồng
Lao xao sóng bổ chập chồng đôi ma
Tuy là lời nói Phật xa
Có lòng Phật hiện tại gia độ mình
Loạn ly phước họa nan tình
Họa phần phước chí thời mình mới yên
Họa nầy Trời gởi Tây phiên
Ai mà cầu đặng Thánh Tiên an lòng
Một thầy chỉ đạo giáp vòng
Đạo kia đạo nọ lộn lòng thì hư
Tuy là mối đạo phân cư
Khác người khác thế bất tư tấm lòng
Đắng cay việc đạo chập chồng
Tu mà dấu đạo tấm lòng chát chua
Tu hành nói đạo hơn thua