A. Ông Đạo Đèn

          Đức Phật Trùm cũng gọi ông Đạo Đèn bị thực dân Pháp bắt và sau một thời gian giam cầm tại đề lao Châu Đốc thì bị đưa đi đày ở một đảo xa xôi, có thể là đảo Rêunion trong biển Ấn Độ.

          Bị án trí một thời gian, Ngài được trả tự do trở về quê quán. Nhà cầm quyền Pháp thấy dân chúng theo Ngài rất đông nên muốn khuyến dụ Ngài hợp tác hầu có trấn an vùng Bảy Núi, vì lúc bấy giờ phong trào Cần vương đang phát động mạnh khắp nơi; nhưng Ngài khéo từ chối, chỉ mong được tiếp tục cộng việc cứu dân đó thế bằng phương pháp mầu nhiệm Nhà cầm quyền bắt Ngài mỗi tuần trình diện một lần, và để mua cuộc cảm tình bèn cấp cho Ngài một cây súng.

          Với pháp môn Tu Nhân Học Phật, Đức Phật Trùmphát huy tinh thần Hiếu Nghĩa Tứ Ân. Nhờ vậy mà tín đồ Bửu- Sơn  Kỳ- Hương giữ tròn khí tiết, đặt nghĩa vụ quốc gia dân tộc trên hết, nếu không đủ sức gánh vác việc nước cũng giữ vẹn tinh thần bất hợp tác.

          Sau đây là bài thơ của Đức Phật Trùm biểu lộ tấm can trung vì đời vì đạo:

        Huyền thiên tạo hóa thiết âm dương,

Nhi tự danh vi vạn pháp đường,

Nhứt lạp túc trung toàn thế giới,

Bán biên hoa lý chữ sơn giang.

Thanh long giáng hỏa du liên thức,

Bạch hổ phong ba xuất động phòng.

Thử cá công phu chơn thí xảo.

Đắc lai binh bị thượng thiên đang. (1)